Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Dwójka
Michał Mendyk 19.01.2014

Warszawa to nie jest miasto materii, tylko ducha i słów

Tą tytułową sentencją zaczerpniętą z książki Marty Zielińskiej "Warszawa. Dziwne miasto" kierował się Marek Kochan przygotowując antologię "Mówi Warszawa". Był on gościem "Ćwiczeń z myślenia", w których zastanawialiśmy się, jak współcześni pisarze postrzegają stolicę.
Powstanie Warszawskie 1944Powstanie Warszawskie 1944Wikipedia/public domain/Jerzy Tomaszewski
Posłuchaj
  • Warszawa to nie jest miasto materii, tylko ducha i słów (Ćwiczenia z myślenia/Dwójka)
Czytaj także

- To miasto zostało unicestwione kilkakrotnie. Nie można go więc zrozumieć, sięgając do obiektów. Trzeba sięgnąć do literatury albo przynajmniej do tak modnych ostatnio albumów ze zdjęciami - wyjaśniał gość audycji "Ćwiczenia z myślenia". Drugą istotną właściwością stolicy jest to, że większość jej mieszkańców to "przyjezdni". - Niczym w Nowym Jorku nowa jakość tworzy się tu codziennie pomiędzy tymi, którzy właśnie przyjechali, a tymi, którzy przyjechali dawniej. W Krakowie człowiek się rodzi. Warszawę się wybiera - tłumaczył Marek Kochan.

Dlatego kluczowym kryterium przy tworzeniu antologii "Mówi Warszawa” było zainteresowanie autorów sprawami miasta. Tak powstała pierwsza wielogłosowa powieść o współczesnej Warszawie. Na książkę składa się 21 opowiadań różnych autorów, którzy reprezentują odmienne pokolenia, style, wrażliwości oraz punkty widzenia. Co innego ich ciekawi, co innego uważają za ważne. Kilka wątków nieustannie jednak powraca. Choćby odwołania do literackiej tradycji Warszawy, przede wszystkim do Tyrmanda i Białoszewskiego. Ale też motyw lokalnego, "dzielnicowego" patriotyzmu, często przechodzącego w specyficzną ksenofobię.

Ważnym, coraz istotniejszym składnikiem warszawskiej tożsamości okazuje się mit powstania warszawskiego. - To wizja miasta niepokornego, zbuntowanego. Wizja niezwykle dziś atrakcyjna, a przy tym lokalna i uniwersalna zarazem - podkreśla Marek Kochan. W sposób najbardziej zaskakujący, być może obrazoburczy, do mitu tego nawiązał Tomasz Piątek w opowiadaniu pod prowokacyjnym tytułem "Powstanie 2". To dosyć zaczepna wizja powstania... lewaków i anarchistów przeciwko ludziom biznesu i finansistom.

"Ćwiczenia z myślenia" przygotowały Anna Lisiecka i Bogumiła Prządka.

mm/mp