STS powstał w roku 1954. Mieścił się w Warszawie przy al. Świerczewskiego (obecna al. Solidarności), gdzie obecnie znajduje się Warszawska Opera Kameralna. W okresie gomułkowskiej odwilży stał się popularny dzięki politycznej satyrze.
Kultura w radiowej Jedynce >>>
Przez deski teatru przewinęło się dziesiątki znakomitych twórców, którzy dysponowali olbrzymią gamą telnetów literackich, muzycznych i aktorskich. Należeli do nich m.in. Agnieszka Osiecka, Elżbieta Czyżewska, Zofia Merle, Krystyna Sienkiewicz, Anna Prucnal, Krzysztof Kowalewski, Jan Matyjaszkiewicz, Ryszard Pracz, Sława Przybylska, Stanisław Tym, Wojciech Siemion, Andrzej Łapicki, Kalina Jędrusik, Barbara Krafftówna, Zbigniew Zapasiewicz, Jerzy Markuszewski, Olga Lipińska i Janusz Majewski. - Traf historii sprawił, że spotkała się tam grupa inteligentnych ludzi, którym się chciało. Spędzali ze sobą czas, traktując teatr jako swój drugi dom - wyjaśnił Paweł Szlachetko.
Dewizą, jaka im przyświecała, był tekst Andrzeja Jareckiego "Mnie nie jest wszystko jedno". - Ci ludzie pamiętali II wojnę światową. Byli wychowani w domach, gdzie idee socjalistyczne nie były obce. To było pokolenie, które zamarzyło sobie, że wolna Polska będzie tą, o którą walczyli ich ojcowie i dziadowie - dodał współautor książki "STS - tu wszystko się zaczęło".
STS słynął z tego, że podejmował najważniejsze tematy, co nie nie mogło umknąć uwadze cenzury. - Utarło się mówić o tzw. mądrym oku STS. Jego twórcy, wychodząc w przedstawieniach od prostych i codziennych spraw, poruszali tematy polityczne - tłumaczył Szlachetko w "Kulturze w radiowej Jedynce". Jak dodał, twórcy STS i publiczność, która przychodziła na ich przestawienia wypracowali swój system kodów, który trudno było objąć cenzorskim zapisem - do tekstów przedstawień często trudno było się przyczepić. Natomiast wzbudzały ogromne emocje odpowiednio zaintonowane ze sceny.
Kultura w Polskim Radiu w serwisie You Tube >>>
Do czasu zamknięcia w 1975 roku, teatr dał 55 premier i ponad 3 tys. przedstawień. Przychodziła na nie śmietanka intelektualna Warszawy. Można było spotkać m.in. Tadeusza Konwickiego, Jana Świderskiego, Antoniego Słonimskiego i prof. Tadeusza Kotarbińskiego.
Czym była Wolna Republika STS? Zapraszamy do wysłuchania nagrania audycji.
Rozmawiała Magda Mikołajczuk.
tj, pg