Marian Kołodziej (1921-2009) był jednym z pierwszych więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz - numer obozowy 432. Do 1945 roku był więziony jeszcze w Gross-Rosen, Buchenwaldzie, Sachsenhausen i Mauthausen-Gusen. Po wojnie ukończył studia na wydziale scenografii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Całe zawodowe życie pracował w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Współpracował m.in. z Adamem Hanuszkiewiczem, Kazimierzem Kutzem czy Stanisławem Różewiczem. W ostatnich latach w swojej twórczości zaczął poruszać tematykę obozową.
- Dużo zawdzięczam temu, że rysowałem. Gdy rysowałem kapo czy blockführera była wówczas nadzieja na trochę zupy więcej, na dolewkę. Te rysunki mi życie w obozie uratowały - wskazał artysta. - Broniłem się w swojej twórczość przed wpływem obozu. Uważałem, że twórca nie powinien obnażać swoich przeżyć obozowych - wyjaśnił.
Mówiono: Szajna ma obsesję
75. rocznica wyzwolenia Auschwitz
Józef Szajna (1922-2008) w okresie okupacji niemieckiej był uczestnikiem ruchu oporu, działając w Związku Walki Zbrojnej. Aresztowany trafił do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, a później do Buchenwaldu, był więźniem Karnej Kompanii. Studiował w krakowskiej ASP. Był współzałożycielem Teatru Ludowego w Krakowie (1955). W 1972 roku założył Warszawskie Centrum Sztuki "Studio". Opracował scenografię i reżyserował wiele przedstawień teatralnych w kraju i za granicą. Jego prace były i są wystawiane w wielu miastach Polski i na licznych wystawach światowych.
- Mówiono: Szajna ma obsesje oświęcimskie. Trudno mówić o obsesjach. Chciałem dać publiczności odpowiedź na zagrożenia stojące przed nami. Nie miałem obozowych obsesji, nie bałem się II wojny światowej, która była daleko poza mną. Chciałem ostrzegać, przestrzegać, tworzyć ramy jakiegoś współczesnego moralitetu. Nie używałem "pasiaków", nie używałem dosłowności. Nie o aluzyjność mi chodziło, a o metaforę. O zło, które trwa, jest wieczne, powtarzalne - wytłumaczył artysta.
Poza tym w audycji:
- w stulecie urodzin Federico Felliniego Filmoteka Narodowa Instytut Audiowizualny proponują widzom miesiąc z Fellinim w kinie-muzeum Iluzjon. Będzie można zobaczyć prawie wszystkie filmy mistrza, a ponadto filmy autorów, których inspirował (Michał Montowski),
- premiery i recenzje teatralne: "Fizycy" Durrenmatta w Teatrze Collegium Nobilium w Warszawie (Dorota Kołodziejczyk) i "Nowohucka telenowela" w Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie (Dorota Kołodziejczyk) oraz recenzja teatralna Ewy Heine z przedstawienia Teatru Montownia "Policja",
- 9. Międzynarodowy Festiwal im. Włodzimierza Wysockiego.
***
Tytuł audycji: Kulturalna Jedynka
Prowadzi: Małgorzata Raducha
Wspomnienia: Michał Montowski
Data emisji: 26.01.2020 r.
Godzina emisji: 22.10
kk