Olaf Osica: nawet w USA na początku nie było zgody na rozszerzenie NATO

Niektórzy, jak mówił dr Olaf Osica, dyrektor do spraw międzynarodowych Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach, byli przeciwko rozszerzeniu NATO z powodu kwestii rosyjskiej, bo upadł ZSRR, Układ Warszawski, i uważali, że jest to szansa na nowe ułożenie relacji w Europie. Jeśli chodzi o wielu konserwatywnych polityków w USA, republikanów, to uważali oni, że nowe kraje nie wnoszą niczego militarnie do NATO, a jedynie poszerzają zakres odpowiedzialności Sojuszu, czyli rozmywają jego zdolności wojskowe, tacy politycy byli przekonani, że Polska i Węgry osłabią NATO.

Miało to pewne podstawy. - Mimo tego, że zrobiliśmy spore postępy, to do tej pory wkład militarny nie jest taki, jak być powinien – mówił gość Jedynki.

W Polsce pojawiały się także różne dyskusje na temat NATO, na przykład pojawiała się koncepcja NATO bis. – Te wszystkie dyskusje rezonowały de facto debaty, które były w Europie Zachodniej – mówił Olaf Osica. Jak stwierdził, nie było zgody w tej sprawie nawet w USA, swego czasu pojawił się nawet artykuł Zbigniewa Brzezińskiego, że Polska i Czechosłowacja powinny tworzyć unię.

W dodatku, większość wypowiadających się w sprawie integeracji państw komunistycznych ze strukturami świata zachodniego uważała, że droga będzie najpierw wiodła przez UE, potem do NATO – mówił też Olaf Osica.

Zmieniło się to nie tylko dlatego, że byliśmy bardzo konsekwentni w podnoszeniu tematu i artykułowaniu go, ale też dlatego, że Rosja dostarczyła szereg powodów – takich jak rozstrzelanie Białego Domu, polityka Rosji wobec Czeczenii – dodał.

Decyzja była polityczna

Olaf Osica podkreślił, że rozszerzenie NATO było przede wszystkim procesem politycznym. - Miało dać poczucie pewności, że Zachód jest po stronie byłych krajów komunistycznych. Jednak nic się nie zmieniło w sensie wojskowym – nie było np. infrastruktury wojskowej – dodał.

Zaznaczył, że pisał na ten temat doktorat  - i z jego badań wynika, że była to decyzja ludzi mających liberalne myślenie o świecie. - Ci, którzy patrzyli przez pryzmat twardej Realpolityk, geopolityki, rywalizacji mocarstw, uważali, że to zbyt duże ryzyko po stronie NATO, bo antagonizuje Rosję, bierze na Sojusz dużą odpowiedzialność za bezpieczeństwo nowych państw, a te państwa są bardzo słabe w sensie militarnym – zauważył gość Jedynki.

Wśród tych kto Polskę wspierali byli m.in. Ron Asmus, w Niemczech były szef MON Volker Rühe. MON Niemiec wsparło ważne studium, opracowane przez RAND. - Pierwszy tekst trójki autorów F. Stephen Larabee - Ronald Asmus - Richard Kugler spowodował ogromne zamieszanie w samym RAND-zie i spowodował, że obcięto fundusze – mówił. A drugi tekst wspierał właśnie MON Niemiec. Volker Rühe miał wielu przeciwników, w tym zmarłego niedawno byłego ministra spraw zagranicznych Klausa Kinkela – dodał Olaf Osica. - W Europie popierali nas w regionie, Norwegowie, bardzo mocno Duńczycy. W Wielkiej Brytanii nie było problemów, jednak zawsze myślano w kategorii tego, kto poniesie koszty militarne. Dla Francji była to funkcja polityki wobec Niemiec. Nie było problemem z rozszerzeniem NATO, ale Francuzi sądzili, że to rozszerzenie UE miało zapewnić bezpieczeństwo regionowi – mówił.

Wkrótce po przystąpieniu Polski do NATO, zaczęła się interwencja w Jugosławii. To było trudne doświadczenie polityczne. Dziś wiele państw inaczej patrzy na te wydarzenia.

Ale też wyraźnie było widać, nowe państwa NATO nie miały potencjału wojskowego, by nawet potencjalnie brać udział w operacjach.

Olaf Osica mówił, że kryteria wojskowe były stopniowo obniżane, by przyjąć nowe kraje do NATO, w raportach Biura Kongresowego pisano, że powiększenie się obszaru stabilizacji przyniesie z czasem korzyści.

Potrzebna jest szeroka wiedza o NATO

Ekspert stwierdził, że dziś 80 procent Polaków uważa, że w naszym interesie jest obecność w NATO, jednak to poparcie skoczyło o 20 procent z 60 w 2014 roku, po agresji Rosji na Ukrainie.

Olaf Osica dodał też, że od wielu lat dyskusja toczy się, jak połączyć wiele misji NATO w naszej organizacji. Francja czy Hiszpania myślą o południu, Rumunia o Morzu Czarnym, USA mówią otwarcie, że problemem są Chiny.

Jak mówił, kiedyś mieliśmy szerszy ogląd tego czym jest NATO i polityka amerykańska. Obecnie w dużej mierze w Polsce sprowadza się je często do Artykułu 5., przesmyku suwalskiego, wschodniej granicy. Uciekł nam zaś szerszy obraz. – On z punktu widzenia naszych sojuszników, USA, ale nie tylko, jest tylko jednym z elementów układanki. Zbyt daleko idące zamknięcie się polityczne spowoduje, że uciekną nam pewne kwestie w relacjach USA i Chin – mówił. Dodał, że widać kwestie technologiczne zaczynają odgrywać większą rolę, NATO staje się wehikułem odstraszania Chin, Rosja nie jest głównym problemem polityki amerykańskiej – ocenił.

W audycji była także mowa o sytuacji w Wielkiej Brytanii i w Wenezueli.

Więcej w nagraniu.

agkm