- Główne fińskie dzienniki zwracają uwagę, że przemówienie prezydenta Finlandii jest szeroko cytowane i omawiane w świecie, zarówno w Rosji, jak i USA
- Niektórzy komentatorzy, jak na przykład John Sipher, były wysoki oficer CIA, operujący również w Moskwie, tłumaczy słowa Niinisto wprost: "Jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, wstępujemy do NATO"
- Największy fiński dziennik "Helsingin Sanomat", który często określał działania Niinisto w relacji Zachód-NATO-Rosja jako uprawianie "polityki szpagatu", noworoczną mowę prezydenta odniósł także do sytuacji Finlandii w czasach zimnej wojny i stosunków z ZSRR. W czasach "finlandyzacji" paradoksem było, że Finlandia miała tym więcej możliwości na Zachodzie, im lepsze miała relacje ze Wschodem. Obecnie, im bliżej Finlandii chce być Rosja, tym dalej od swojego sąsiada chce być Finlandia. "To Putin powinien zrozumieć" - ocenił "Helsingin Sanomat" w komentarzu redakcyjnym
Sauli Niinisto stwierdził m.in. że "w naszych czasach nie ma już miejsca na strefy wpływów", "Unia Europejska nie powinna zadowolić się rolą technicznego koordynatora sankcji, tylko bronić suwerenności", a "interesem Finlandii jest zachowanie możliwości ubiegania się o członkostwo w NATO, jeśli sami o tym zdecydujemy".
18:42 Jedynka/Więcej świata - 4.01.2022 Przemówienia prezydenta Finlandii, wizyta Josepa Borrella na Ukrainie, kryzys gospodarczy w Turcji, Afganistan (Jedynka/Więcej świata)
Polityka bezpieczeństwa Finlandii
Po przemówieniu Sauliego Niinisto pojawiły się nawet komentarze, że jeśli Rosja dopuściłaby się dalszej agresji wobec Ukrainy, Finlandia będzie chciała wstąpić do NATO. Co obecnie jest najważniejszą osią polityki bezpieczeństwa Finlandii?
- Finlandia opiera swoją politykę obronną przede wszystkim na własnych siłach zbrojnych, a ich rozwinięcie mobilizacyjne jest imponujące, ponieważ wynosi 280 tysięcy żołnierzy. Finowie mogą osiągnąć taką liczbę dzięki temu, że pobór powszechny obejmuje w zasadzie ¾ każdego rocznika chłopców i jest tam szkolona oraz regularnie uzupełniana duża rezerwa. Finlandia zachowała tradycyjny model sił zbrojnych oparty na armii poborowej, co odróżnia Finów od większości państw europejskich - twierdzi Piotr Szymański.
Ekspert Jedynki zauważa, że Finlandia stawia również na rozwój współpracy międzynarodowej w kwestii bezpieczeństwa i obronności. - Tutaj można wyróżnić szereg kierunków. NATO jest tylko jednym z nich, ponieważ Finowie wzmacniają też współpracę obronną ze Szwecją czy dwustronnie ze Stanami Zjednoczonymi i Norwegią. Opowiadają się również za większą rolą Unii Europejskiej w polityce globalnej i popierają inicjatywy współpracy wojskowej w ramach UE, jak PESCO i Europejski Fundusz Obronny - dodaje.
- Trzecim filarem polityki bezpieczeństwa jest wszystko to, z czym kojarzymy Finlandię. Zaangażowanie w mediację, wspieranie prawa międzynarodowego, pomoc humanitarna. Czwartym filarem (…) jest współpraca i dążenie do utrzymania dobrych relacji z Rosją - słyszymy.
Co z Rosją?
Sauli Niinisto do tej pory starał się nie drażnić Rosji, ale w ostatnim przemówieniu dość ostro wypowiedział się o międzynarodowej sytuacji. Czy działania Rosji wobec Ukrainy mogą sprawić, że Finlandia zwróci się jeszcze bardziej ku współpracy z NATO?
- Prezydent jest tutaj w niezręcznej sytuacji i to podwójnie. Po pierwsze wywodzi się z Partii Koalicji Narodowej, ugrupowania centroprawicowego, będącego jedyną dużą partią w Finlandii, która wprost opowiada się za członkostwem tego kraju w NATO. Z drugiej strony prezydent, już na urzędzie, porzucił pronatowską retoryką, ponieważ w praktyce funkcjonowania systemu politycznego Finlandii to prezydent jest gwarantem dobrych relacji z Rosją i to prezydent regularnie spotyka się czy telefonuje do Władimira Putina. Dlatego Niinisto jest rzeczywiście ciężko wprost powiedzieć, że Finlandia będzie ubiegać się o członkostwo w NATO, żeby nie pogorszyć drastycznie relacji z Rosją. W tej kwestii Finlandia balansuje - tłumaczy Piotr Szymański.
Gość Jedynki przypomina jednak, że "po 2008 roku, czyli po rosyjskiej agresji na Gruzję i po 2014 roku, czyli po aneksji Krymu, Finlandia podjęła szereg działań na rzecz wzmocnienia współpracy z NATO". - Finowie wykonują kolejne kroki w kierunku ściślejszej integracji z NATO, ale brakuje tej kropki nad i. Tym ciekawsza jest nabierająca tempa fińska debata w tej kwestii, bo w zasadzie różne możliwości zacieśniania współpracy z NATO zostały wyczerpane i coraz bliżej nam do momentu, w którym Finowie po prostu będą musieli zadecydować: albo robimy kolejny krok i wstępujemy do Sojuszu, albo zachowujemy status quo - zwraca uwagę Piotr Szymański.
Czytaj także:
Poza tym w audycji:
- Wizytę na Ukrainie składa wysoki przedstawiciel Unii Europejskiej ds. zagranicznych Josep Borrell. Podróż ma związek ze zwiększoną koncentracją rosyjskich wojsk przy granicy z Ukrainą. O szczegółach Magdalena Skajewska.
- W Turcji pogłębia się kryzys gospodarczy. Odnotowano tam właśnie rekordowo wysoką roczną inflację, która wynosi ponad 36 proc. Tak dużego wzrostu cen nie było w tym kraju od dwóch dekad. Rozmowa z prof. Przemysławem Osiewiczem z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
- Rozmowa Wojciecha Cegielskiego z Marcinem Krzyżanowskim, iranistą i afganologiem, który właśnie wrócił z Afganistanu, o tym, że afgańskie społeczeństwo jest podzielone bardziej niż kiedykolwiek, gospodarka stacza się w przepaść, miliony mieszkańców stoją w obliczu głodu.
***
Tytuł audycji: Więcej świata
Prowadził: Michał Strzałkowski
Goście: Piotr Szymański (Ośrodek Studiów Wschodnich), prof. Przemysław Osiewicz (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu), Marcin Krzyżanowski (iranista, afganolog)
Data emisji: 4.01.2022
Godzina emisji: 17.32
DS