- Taka sytuacja pokazuje, że gminy te przejadają środki, które powinny być przeznaczone na inwestycje - mówi Anna Cieślak-Wróblewska z dziennika Rzeczpospolita. Są to dochody ze sprzedaży majątku lub dotacje, które kiedyś się skończą a wydatki pozostaną. Więc to dzwonek alarmowy, że coś trzeba zrobić z budżetem.
Rudolf Borusiewicz, sekretarz generalny Związku Powiatów Polskich wyjaśnia, skąd wzięła się taka sytuacja. Przede wszystkim z decyzji parlamentu, który zmniejszył opodatkowanie, a nie zrekompensował tego samorządom. Wzrosły również obciążenia z podwyżki podatku VAT i podwyżki wynagrodzeń. Dochody gmin biorą się z podatków PIT, CIT, od spadków i darowizn, opłat lokalnych, targowiskowych i klimatycznych, działalności samorządowych przedsiębiorstw, opłat np. za bilety komunikacji i czynszów za lokale komunalne.
Największe kłopoty mają małe gminy wiejskie, gdzie nie ma przemysłu, a odpisy z podatków są niewielkie, albo podatki w ogóle nie są płacone, bo ludzie są za biedni. Więc z paru sklepów gmina pozyskuje niewiele. Problem ciągnie się od 2008 roku, kiedy nastąpiły poważne zmiany w podatku dochodowym, który został obniżony. A zadania gmin nie zmniejszyły się. Gminy są też obciążone setkami małych zadań, a państwo nie rekompensuje wydatków w całości. Anna Cieślak-Wróblewska daje przykład cmentarzy wojskowych. Wojewoda zleca gminom opiekę nad cmentarzem i daje na nią rocznie 15 tysięcy złotych. Ale żeby taki cmentarz utrzymać w porządku potrzeba 15 tysięcy miesięcznie. Jednak największym problemem jest utrzymanie oświaty i pensje dla nauczycieli. Rząd daje nauczycielom podwyżki, ale nie daje pieniędzy na podwyżki dla nauczycieli w przedszkolach, a ich pensje są powiązane z pensjami pracowników oświaty.
Są różne pomysły na zwiększenie dochodów gmin. Rząd zapewnia, że nie pracuje nad podatkiem katastralnym, ale nad zmiana podziału tzw. janosikowego. To by uderzyło w małe, wiejskie gminy. - Państwo powinno podzielić się z gminami podatkiem VAT, który w całości trafia do kasy państwa - mówi Anna Cieślak-Wróblewska.
Rozmawiał Robert Lidke.