Dzieło Kazimierza Wielkiego
Kazimierz Wielki powołał Studium Generale (taka nazwa wówczas obowiązywała) 12 maja 1364. Do funkcjonowania uniwersytetu potrzebna była zgoda papieża, a potem biskupa gnieźnieńskiego. Faktyczna działalność Akademii Krakowskiej rozpoczęła się jednak dopiero 3 lata po wydaniu papieskiej bulli. Wykłady prowadzono na trzech wydziałach: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa.
Po 6 latach od założenia uczelni w 1370 roku król niespodziewanie umarł, a rozwój uczelni został wstrzymany. Ludwik Węgierski nie był zainteresowany rozwojem Akademii Krakowskiej. Dopiero po 30 latach na mocy zapisu królowej Jadwigi Władysław Jagiełło odnowił uniwersytet. Sama królowa ponadto zapisała uczelni w testamencie swój majątek.
– Akademia Krakowska staje się rzeczywiście jednym z ważniejszych naukowych uniwersyteckich ośrodków Europy – słyszymy w audycji Jana Pniewskiego z 1997 roku. – Rozwijało się tam nie tylko prawo, ale też sztuki wyzwolone, z których dzisiejsza nauka się wywodzi.
12:53 Akademia Krakowska.mp3 O założeniu Akademii Krakowskiej mówią: J. Jakubowski i A. Piszczatowski. Audycja Jana Pniewskiego z cyklu "Korzenie jedności" (PR, 9.05.1997)
Wrota do kultury europejskiej
Jan Długosz wymieniał cele, jakie przyświecały utworzeniu Akademii Krakowskiej. Po pierwsze, potrzebna była kadra, która pomogłaby we wprowadzeniu Litwy do kultury europejskiej. Ponadto, trzeba było wykształcić ludzi do królewskiej kancelarii, chodziło też o ogólny rozwój wszelkich cnót i wiedzy. Te cele, uwspółcześnione, do dziś mogą stanowić podstawę działalności uniwersytetów.
– Druga połowa XIV wieku była czasem jednego pokolenia, które podejmowało decyzje promujące nasz naród i państwo w sposób od X wieku niespotykany – słyszymy w audycji. – Promujący w rozwiązaniach politycznych, jak i w tworzeniu bazy instytucjonalnej do kształcenia Polaków, tworzenia pewnych bodźców intelektualnych, kadry ludzi, którzy dali się poznać w kulturze Europy.
Akademia Krakowska (dziś Uniwersytet Jagielloński) była pierwszym tego typu ośrodkiem w Europie posiadającym samodzielne katedry matematyki i astronomii. Zostały one utworzone w 1406 roku. Rozkwit naukowy w Akademii nastąpił w XV wieku. Wówczas rektorami byli Stanisław ze Skarbimierza i Paweł Włodkowic. W Krakowie studiował też Mikołaj Kopernik.
mb