Florian Ceynowa – obudził tożsamość Kaszubów

26 marca 1881 roku, zmarł Florian Ceynowa, badacz folkloru i języka kaszubskiego, a także działacz społeczny uważany za ojca przebudzenia świadomości Kaszubów.

Był zdolnym dzieckiem i planował zostać duchownym, ostatecznie wybrał jednak karierę lekarza. Po studiach medycznych we Wrocławiu powrócił na Pomorze. Tam wdał się w konspirację niepodległościową związaną z Ludwikiem Mierosławskim. Po jednej z akcji został aresztowany i skazany na śmierć. Wyrok zamieniono na dożywocie. Przed spędzeniem reszty życia za kratkami uratowała go Wiosna Ludów.

Po wyjściu z więzienia (na mocy amnestii) Ceynowa zajął się badaniem folkloru i języka kaszubskiego. Opracował podstawy gramatyki i stworzył pierwociny prozy Kaszubskiej. Jego publikacje miały na celu przeciwdziałanie działalności germanizacyjnej zaborców.

– Rzecz bardzo znamienna: wyraźnie dźwięczał tam pewien antagonizm wobec Polski z jednej strony, z drugiej wyraźne było widoczne zaznaczanie odrębności narodowej Kaszubów. A przy tym podkreślony był wyrazisty ładunek społeczny, a mianowicie nienawiść wobec szlachty – mówił historyk prof. Andrzej Notkowski w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków".

To właśnie szlachtę Ceynowa obarczał odpowiedzialnością za zabory. W sposób anegdotyczny zarzucał "braciom Polakom" wywyższanie się i ignorancję w stosunku do Kaszubów.

bm