Analfabetyzm w II RP
Zgodnie z wynikami spisu powszechnego z 1921 roku aż 34,6 proc. ludności Polski nie potrafiło czytać i pisać. Jak pokazał kolejny spis, po dziesięciu latach odsetek zmniejszył się do 22,6 proc.
Warty odnotowania jest fakt, że większość analfabetów stanowili przedstawiciele starszych pokoleń mieszkańców II Rzeczpospolitej. Już 7 lutego 1919 roku dekret Naczelnika Państwa wprowadził obowiązek szkolny dla dzieci w wieku 7-14 lat. Pozwoliło to niemal zlikwidować w trakcie dwudziestolecia międzywojennego analfabetyzm wśród Polaków objętych obowiązkiem szkolnym.
Spis powszechny z 1921 roku podawał, że 29,7 proc. Polaków w wieku 10-14 nie potrafiło czytać i pisać, podczas gdy w ciągu lat odsetek najmłodszych analfabetów zmniejszył się do zaledwie 6,6 proc. Niestety w tym czasie procent analfabetów w wieku ponad 60 lat spadł z 54,2 do zaledwie 50.
Stopień alfabetyzacji był bardzo zróżnicowany pod względem miejsca zamieszkania, stratyfikacji społecznej oraz płci. Największy odsetek Polaków nieumiejących pisać oraz czytać zamieszkiwał wschodnie województwa II Rzeczpospolitej. Niestety zdecydowanie więcej analfabetów znajdowało się pośród kobiet oraz mieszkańców wsi.
Niebagatelną rolę w walce z analfabetyzmem odegrało wojsko. 1 lipca 1919 roku sejm uchwalił ustawę o przymusowym nauczaniu analfabetów w Wojsku Polskim. Szef Departamentu Szkolnictwa Wojskowego gen. Jan Jacyna podkreślał, że Wojsko Polskie stało się największą szkołą ludową. Wojsko nie tylko uczyło czytać i pisać - dla wielu poborowych, zwłaszcza z Kresów, było pierwszym spotkaniem z takimi zdobyczami cywilizacji jak toaleta.