Kara śmierci dla gen. Emila Fieldorfa "Nila"

Generał został aresztowany przez funkcjonariuszy UB w Łodzi na ul. Piotrkowskiej w momencie, gdy wychodził z budynku Wojskowej Komendy Rejonowej. Przewieziono go do Warszawy i osadzono w areszcie śledczym Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Koszykowej, następnie trafił do więzienia przy ul. Rakowieckiej.

- Na próżno czekałam na niego tego dnia, a w nocy zjawili się ubecy, przeprowadzili rewizję, siedzieli przez cały tydzień - wspomina Janina Fieldorf, żona aresztowanego 10 listopada 1950 roku gen. Augusta Emila Fieldorfa "Nila".

Kto usiłuje...

Pomimo tortur odmówił współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa. 21 listopada Wojskowy Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej ppłk Helena Wolińska wydała postanowienie o tymczasowym aresztowaniu generała z artykułu 86: "Kto usiłuje przemocą zmienić ustrój Państwa Polskiego podlega karze więzienia na czas nie krótszy od 5 lat albo karze śmierci".

Śledztwo przeciwko generałowi wszczęto 20 grudnia. Rozpoczęły się intensywne przesłuchania, które trwały do 30 lipca 1951 roku. 4 sierpnia oficer śledczy MBP ppor. Kazimierz Górski sporządził akt oskarżenia. 16 kwietnia 1952 roku o godz. 12.30 w gmachu Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy rozpoczęła się "rozprawa główna" przy drzwiach zamkniętych.

Zbrodnia sądowa

Sąd uznał gen. Fieldorfa za winnego zarzucanych mu czynów i skazał go na karę śmierci przez powieszenie. Zasądzono także utratę praw publicznych i obywatelskich, praw honorowych oraz przepadek mienia. Generał miał występować przeciwko "bojownikom o wolność i wyzwolenie społeczne".

Kliknij w obrazek i dowiedz się więcej o działalności żołnierzy podziemia antykomunistycznego:

"Udowodnione materiałami sprawy morderstwa około tysiąca antyfaszystów, tylko w części obrazują faktyczne zbrodnie, które obciążają skazanego" – uznał sąd. Wspomniany artykuł 86. dekretu PKWN był narzędziem bezprawia sądowego w walce politycznej, prowadzonej przeciwko AK i całemu niepodległościowemu podziemiu. Z tego samego artykułu orzekano także kary wymierzane niemieckim zbrodniarzom wojennym.

Bez prawa łaski

Wyrok na gen. Fieldorfa został zatwierdzony przez Sąd Najwyższy 20 października 1952 roku. Na uwagę zasługuje opinia składu sędziowskiego, skierowana do Sądu Najwyższego: "Skazany Fieldorf na łaskę nie zasługuje. Skazany wykazał wielkie natężenie woli przestępczej. Zdaniem sądu nie istnieje możliwość resocjalizacji skazanego".

Dwa dni później "prośby o łaskę" do Bolesława Bieruta skierowali żona i ojciec generała: - Zwracam się ja, zgrzybiały starzec, do Dostojnego Obywatela Prezydenta, z najgorętszą prośbą ojcowskiego serca, o skorzystanie z konstytucyjnego prawa łaski w stosunku do mego syna Augusta Emila Fieldorfa.

Prezydent Bierut nie skorzystał z prawa łaski i 3 lutego 1953 r. zatwierdził wyrok. 24 lutego 1953 gen. Emil Fieldorf został stracony przez powieszenie w więzieniu mokotowskim w Warszawie przy ul. Rakowieckiej. Ciało pochowano w nieznanym miejscu.

Wiele wskazuje na to, że bezpośrednim powodem skazania generała na śmierć mogła być odmowa współpracy z władzami komunistycznymi. Proponowano mu wstąpienie do "V zarządu WIN”. Osoby odpowiedzialne za zbrodnię dokonaną na gen. Fieldorfie nie poniosły kary. Dziś większość z nich już nie żyje.

7 marca 1989 roku miała miejsce pełna rehabilitacja generała "Nila", prokurator generalny PRL wydał postanowienie stwierdzające, że Fieldorf "nie popełnił zarzucanej mu zbrodni i był całkowicie niewinny”.

Posłuchaj archiwalnych audycji o gen. Emilu Fieldorfie w serwisie - Radia Wolności >>>

Całe życie w służbie

Gen. August Emil Fieldorf  w latach 1914-17 służył w Legionach Polskich, a następnie w Polskiej Organizacji Wojskowej. Od listopada 1918 roku był żołnierzem Wojska Polskiego, w latach 1919-20 uczestniczył w kampanii wileńskiej. Po wybuchu wojny polsko–bolszewickiej w randze dowódcy kompanii brał udział między innymi w wyzwalaniu Dyneburga, Żytomierza i w wyprawie kijowskiej.

Po wojnie pozostał w wojsku. Od 1938 roku był dowódcą 51. Pułku Strzelców Kresowych, którym kierował podczas kampanii wrześniowej. Po klęsce przedostał się do Francji, gdzie ukończył kursy sztabowe i został awansowany na pułkownika. We wrześniu 1940 roku jako pierwszy emisariusz od czasu wybuchu wojny na Zachodzie został przerzucony do kraju. Początkowo działał w warszawskim Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), a od 1941 roku współpracował z ZWZ w Wilnie i Białymstoku.

W sierpniu 1942 roku został mianowany dowódcą Kedywu Komendy Głównej AK. Służbę na tym stanowisku pełnił do lipca 1944 roku, kiedy został zastępcą dowódcy Armii Krajowej gen. Leopolda Okulickiego "Niedźwiadka". 28 września 1944 roku został generałem brygady i Naczelnym Komendantem organizacji NIE, organizacji, która miała przygotować struktury do działań w wypadku sowieckiej okupacji.

7 marca 1945 w Milanówku pod przybranym nazwiskiem Walenty Gdanicki został aresztowany przez NKWD i – nierozpoznany – zesłany do obozu pracy na Uralu. Do kraju wrócił w październiku 1947 roku i zamieszkał pod fałszywym nazwiskiem w Białej Podlaskiej. Przebywał następnie w Warszawie i Krakowie, a w końcu osiadł w Łodzi. W związku z ogłoszoną w 1947 roku amnestią ujawnił się w lutym 1948 roku.

mk