4 lutego 1945 roku rozpoczęła się konferencja w Jałcie. Jej decyzje przesądziły o przynależności Polski do bloku sowieckiego.
10:12 jałta - rok 1945___4142_97_iv_tr_0-0_99896703cc39ff5[00].mp3 Jałta - rok 1945. Audycja z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Związek Radziecki". (PR, 1997)
20:10 Konferencja jałtańska 1945 Audycja Andrzeja Pomiana - na temat genezy i przebiegu konferencji jałtańskiej - w związku z 45. rocznicą jej zwołania. (RWE, 1990)
20:38 Konferencja jałtańska 1945 Audycja Andrzeja Pomiana - na temat genezy i przebiegu konferencji jałtańskiej - w związku z 45. rocznicą jej zwołania (dokończenie). (RWE, 1990)
00:25 Tragedia milionów Polaków Tragedia milionów Polaków - komentarz historyka prof. Wojciecha Roszkowskiego
00:26 Europa podzielona Europa podzielona - komentarz historyka prof. Wojciecha Roszkowskiego
Zdaniem historyka profesora Wojciecha Roszkowskiego, konsekwencje konferencji jałtańskiej były niezwykle bolesne dla Polski oraz Europy Wschodniej, a podjęte tam decyzje miały decydujące znaczenie dla kształtu powojennej Europy. Konferencja, nazywana też "krymską", trwała od 4 do 11 lutego 1945 roku. Wzięli w niej udział szefowie rządów tzw. wielkiej trójki: Związku Radzieckiego - Józef Stalin, Stanów Zjednoczonych - prezydent Franklin Delano Roosevelt oraz premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill.
Operacja "Unthinkable" - jak Churchill próbował naprawić błędy Jałty
Profesor Roszkowski przypominał, że w Jałcie przywódcy ówczesnych mocarstw podjęli fatalne dla Polski decyzje. Podczas konferencji przesądzono o przynależności naszego kraju do bloku sowieckiego - podkreślał historyk. Decyzje wielkiej trójki zdecydowały o poważnych zmianach terytorialnych i tym samym tragedii dla milionów Polaków, którzy pozostali na terytorium sowieckim.
Posłuchaj archiwalnych dźwięków w serwisie - Radia Wolności >>>
Profesor Roszkowski dodał, że konsekwencje konferencji jałtańskiej były też fatalne w skutkach dla krajów położonych w środkowo-wschodniej części Europy. Jednocześnie podkreślił, że przy większej determinacji państw zachodnich historia mogła potoczyć się inaczej.
Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny
Przeciwko ustaleniom konferencji jałtańskiej protestował rząd Rzeczpospolitej na uchodźstwie oraz władze polskiego państwa podziemnego, które deklarowały gotowość ułożenia stosunków z ZSRR i udziału w powołaniu rządu jedności narodowej. Postanowienia konferencji jałtańskiej, które doprowadziły do podziału Europy, tworząc radziecką strefę wpływów, straciły moc dopiero po rozpadzie bloku państw zależnych od ZSRR w latach 1989-1990 oraz samego ZSRR w 1991 roku.
pd/mk