Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Dwójka
Jacek Puciato 20.01.2012

Zamach na premiera jako ojcobójstwo

8 maja 1984 roku młody kapral kanadyjskiej armii wtargnął do gmachu Zgromadzenia Narodowego Quebecu z zamiarem zabicia członków rządu. Denis Lortie biegał po korytarzach, strzelając do napotkanych ludzi, aż dotarł do sali, w której gromadzili się posłowie.
Sala obrad Zgromadzenia Narodowego QuebecuSala obrad Zgromadzenia Narodowego Quebecu źr. Wikipedia/fot. Assembléetest, lic. CC.

Na szczęście tego dnia Zgromadzenie nie obradowało – sala obrad była pusta. Lortie zasiadł w fotelu przewodniczącego. Nim się poddał, zabił trzy osoby, a osiem ranił.

Nowo wydana w Polsce książka wybitnego francuskiego filozofa i psychoanalityka Pierre’a Legendre’a "Zbrodnia kaprala Lortiego" stanowi swoiste studium przypadku kanadyjskiego kaprala. – Lortie poszedł mordować, ponieważ chciał zabić swojego ojca. Psychoza przybrała w jego głowie kształt psychozy politycznej: chcąc zabić ojca, chciał zabić premiera i członków rządu – mówił w Dwójce dr Wawrzyniec Rymkiewicz, autor wstępu do książki .

Współcześnie ojcostwo łączymy głównie z materiałem genetycznym, z biologią. Ten typ rozumienia ojcostwa dominuje zwłaszcza w rozprawach sądowych o alimenty oraz w dyskusjach poświęconych sztucznemu zapłodnieniu. Tymczasem Pierre Legendre przyjmuje zupełnie inny punkt widzenia. W swojej książce uznaje ojcostwo za jeden z fundamentów kultury (jednocześnie: funkcja ojca nie jest związana z płcią), zasadę pozwalającą jednostce ukształtować własną indywidualność. Na autorytecie ojca – zdaniem Legendre'a – wspiera się wartość pieniądza, marketing, funkcjonowanie różnych instytucji, prawo. To dzięki ojcostwu wreszcie człowiek może uzyskać wolność.

Frag.
Frag. plakatu promującego spektakl "Ojciec Bóg", reż. Waldemar Śmigasiewicz, Och-Teatr, Warszawa 2011.


– Widzimy na różnych poziomach życia społecznego: w ekonomii (szef firmy), polityce (prezydent), Kościele (papież) – figurę ojców – mówił dr Rymkiewicz. Legendre, według gościa Dwójki, ma pewien pomysł na psychoanalizę instytucji – wszystkie one powtarzają bowiem strukturę rodziny.

W rozmowie, do której wysłuchania zapraszamy (dźwięk w ramce "Posłuchaj", po lewej stronie), m.in. o paradoksalnym rozumieniu wolności, która polega na ograniczeniu, o symbolicznym wymiarze polityki czy też o ważnej dla współczesnej psychoanalizy metaforze lustra.

Audycja Michała Nowaka.

Pierre Legendre, "Zbrodnia kaprala Lortiego. Traktat o Ojcu", tł. Anastazja Dwulit, Biblioteka kwartalnika KRONOS. Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2011.