NCBR jest agencją rządową, której głównym zadaniem jest zarządzanie i realizacja strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych przekładających się na rozwój innowacyjności. Pełni także funkcję instytucji pośredniczącej w unijnych programach mających na celu unowocześnienie gospodarki. W ciągu najbliższych lat będzie zarządzać kwotą ponad 5 mld euro.
- Nawet według danych statystycznych, które pokazują czarniejszy obraz niż jest on w rzeczywistości, sytuacja w polskiej gospodarce znacząco, bardzo szybko, niemalże radykalnie się poprawiła (...). Inwestycje przedsiębiorstw w badania i rozwój między rokiem 2011 a 2012 wzrosły o prawie 30 proc. - powiedział wicedyrektor Centrum.
Coraz więcej firm stawia na innowacyjne rozwiązania >>>
Jego zdaniem to efekt środków unijnych, które trafiły do naszego kraju w ostatnich latach, a także świadomości firm, że nie da się dłużej skutecznie konkurować tanią siłą roboczą. Tendencję taką potwierdza też rosnący udział w globalnym eksporcie produktów wysokich technologii z Polski. - Polska zajmuje już bardzo dobre miejsce, bo 14. globalnie według raportów banku HSBC, natomiast nadal za mało w tych osiągnięciach jest takich produktów, które są wynikiem działalności polskich przedsiębiorstw - zaznaczył Grabarczyk.
Łączenie ośrodków badawczych z przedsiębiorcami
Aby poprawić ten stan, NCBR pracuje nad łączeniem ośrodków badawczych z przedsiębiorcami. Instytucja będzie pośrednikiem dystrybuującym środki w największym programie operacyjnym poświęconym innowacyjności, a także badaniom i rozwojowi na lata 2014-20 "Inteligentny Rozwój". NCBR będzie dysponowało większą częścią budżetu tego programu - ponad 5 miliardami euro na lata 2014-2020. Wraz z funduszami, które na konkretne przedsięwzięcia będą wykładać firmy prywatne, wydatki na B+R w najbliższych latach tylko poprzez NCBR mogą sięgnąć 10 mld euro.
Komercjalizacja innowacyjnych usług i produktów
Część projektów będzie realizowanych bezpośrednio w przedsiębiorstwach, cześć w konsorcjach naukowo-przemysłowych, inne we współpracy naukowców z prywatnymi inwestorami. Celem ma być opracowanie innowacyjnego produktu czy usługi, która ma być komercjalizowana.
- Będziemy się starać przyciągać kapitał prywatny w relacji jeden do jednego. Tam gdzie będzie wyłożona jedna złotówka z programu operacyjnego, będziemy dążyć za wszelką cenę do przyciągnięcia jednej złotówki kapitału prywatnego - zapowiedział wiceszef NCBR.
Polska w ogonie UE
Polska od lat ciągnie się w unijnym ogonie, jeśli chodzi o wydatki na badania i rozwój. Z danych Eurostatu wynika, że w 2012 r. wydaliśmy na ten cel 0,9 proc. PKB, podczas gdy średnia dla UE wyniosła ponad 2 proc. Naszą bolączką są zwłaszcza niskie wydatki sektora prywatnego - z ogółu środków przeznaczanych w Polsce na B+R niecałe 30 proc. pochodzi z przedsiębiorstw. Zdecydowana większość to środki publiczne. Tymczasem w gospodarkach rozwiniętych, np. w USA, Japonii, czy Niemczech 2/3 środków na B+R pochodzi z sektora prywatnego.
Zdaniem wiceszefa NCBR stan minimum, do jakiego należałoby doprowadzić, to, by polscy przedsiębiorcy decydując się na finansowanie prac badawczo-rozwojowych mieli motywację, by ujawniać ten fakt w księgach rachunkowych.
Na takie rozwiązania, a zwłaszcza na przyznawanie ulg podatkowych, niechętnie patrzy jednak minister finansów, który tłumaczy, że dopóki jesteśmy w unijnej procedurze nadmiernego deficytu, nie podejmie żadnych decyzji zmniejszających wpływy podatkowe.
Polskie firmy muszą być bardziej innowacyjne. To jedyny sposób na konkurencję >>>
Grabarczyk szacuje, że samo deklarowanie przez przedsiębiorców przeznaczania środków na B+R od razu doprowadziłaby do tego, że o 30 proc. zwiększyłby się ich udział w ogólnej puli na ten cel. To z kolei oznaczałoby, że udział wydatków B+R w PKB wzrósłby w Polsce z 0,9 do 1 proc. PKB. Nie jest to skokowa zmiana, ale zauważalna dla menedżerów największych korporacji światowych.
PAP, awi