Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
IAR
Anna Borys 20.01.2014

Złoty obchodzi 90. urodziny

Reforma polskiego systemu finansowego miała zapobiec katastrofie gospodarczej kraju. 90 lat temu, 20 stycznia 1924 roku, ukazało się "Rozporządzenie prezydenta Rzeczypospolitej w przedmiocie systemu monetarnego".
ZłotyZłotysxc.hu

Postanowiono, że nową jednostką monetarną w kraju będzie "złoty" i ustanowiono statut Banku Polskiego. Miał on wyłączne prawo do emisji nowego pieniądza. Bank miał być spółką akcyjną, niezależną od administracji państwowej. Został też powołany Komitet Organizacyjny Banku Polskiego, na czele którego stanął związany z Narodową Demokracją finansista Stanisław Karpiński.

Piast przegrał

Wcześniej rozważano także inne propozycje nazwy dla nowej polskiej waluty: "piast", "pol" oraz "lech". Rozporządzenie prezydenta o wprowadzeniu złotego i powołaniu Banku Polskiego było konsekwencją przyjęcia przez Sejm ustawy o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej, uchwalonej na początku stycznia tego samego roku.

Grabowski odpowiadał za zmiany

Rząd premiera Władysława Grabskiego otrzymał na sześć miesięcy specjalne pełnomocnictwa w zakresie spraw dotyczących zmiany ustawodawstwa podatkowego, wprowadzenia nowego systemu monetarnego i waluty, ogłoszenia statutu Banku Emisyjnego, sprzedaży przedsiębiorstw państwowych oraz zaciągania pożyczek do wysokości 500 milionów franków w złocie.

Katastrofa była blisko

Reforma walutowa i uzdrowienie skarbu były najważniejszymi zadaniami rządu, na czele którego stał Grabski. W chwili obejmowania przez niego urzędu premiera sytuacja gospodarcza w Polsce była wyjątkowo trudna. Panująca hiperinflacja powodowała, iż ceny rosły z dnia na dzień.

Pracując nad uzdrowieniem polskiego skarbu rząd przystąpił do zdecydowanego ściągania podatku majątkowego. Ograniczył również inwestycje publiczne i państwowe dotacje dla przedsiębiorstw, między innymi kolei. Prowadził ponadto bardzo rygorystyczną politykę oszczędnościową w zakresie wydatków na administrację publiczną. Redukując zatrudnienie w niej zlikwidował między innymi dwa ministerstwa - robót publicznych i zdrowia. 1 lutego 1924 roku zaprzestano druku marek polskich.

abo