Czeczenia kojarzy nam się w ostatnich latach z heroiczną walką o autonomię, ale też z aktami terroryzmu. W najmniejszym stopniu z literatura piękną. Być może choć trochę zmieni to książka "Jestem Czeczenem" Germana Sadułajewa - niezwykła, nieco biograficzna, nieco reporterska i nieco poetycka opowieść - miłosne wyznanie o przywiązaniu do ojczystej ziemi, ludu i jego tradycji.
- Sadułajew jest Czeczenem pochodzącym z mieszanego małżeństwa, który od 20 lat mieszka w Petersburgu i nie ukrywa nostalgii za Związkiem Radzieckim - mówi Wojciech Górecki, wybitny znawca Kaukazu, który wraz z żoną przetłumaczył książkę Sadułajewa.
Wyidealizowany świat jego dzieciństwa to lata 70., breżniewowskiego spokoju i pokoju na Kaukazie. - Tytuł to wyzwanie, ale także owoc wewnętrznych poszukiwań - mówi tłumacz w audycji Katarzyny Hagmajer-Kwiatek.
"Jeśli jesteś Czeczenem nigdy nie wolno ci uciec, nawet, gdy wrogów jest tysiąc, ty musisz walczyć. Nie możesz płakać, jeśli jesteś Czeczenem, jeśli jesteś mężczyzną [...] Tylko raz wolno ci zapłakać, gdy umiera matka".
Książka przedstawia zmitologizowaną historię Czeczenii w barwnej interpretacji autora.
Natomiast najnowsze publikacje Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN - "Jest taki piękny słoneczny dzień..." Barbary Engelking-Boni oraz prof. Jana Grabowskiego "Judenjagd. Polowanie na Żydów 1942-1945" poruszające podobny temat, co "Złote żniwa" Jana Grossa, jednak opracowany w sposób naukowy, nienastawiony na wywołanie sensacji. Rozmowy z obydwojgiem autorów przeprowadził Witold Banach.
- Niewielu z tych, którzy szukali ratunku, znalazła go. Szacuje się, ze było to około 250 tys. Z nich ocalało jakieś 50 tys - mówi Engelking-Boni. Podczas pracy opierała się przede wszystkim na aktach sądowych oraz na relacjach ocalałych.
- Starałam się spojrzeć na polską wieś oczami Żydów szukających ratunku na polskiej wsi. Ten obraz polskiego chłopa jest dość mroczny: chciwy, niechętnych, pozbawiony empatii - opowiada autorka. Skoncentrowała się przede wszystkim na negatywnych aspektach relacji polsko - żydowskich, bo - jak twierdzi - te pozytywne są lepiej znane.
Druga książka to historia Żydów z powiatu Dąbrowa Tarnowska.
- W Galicji była duża kasta Żydów chłopów, którzy wraz z Polakami uprawiali ziemię, pracowali. Byłem ciekawy, czy ta bliskość przełożyła się na bardziej przyjazny stosunek Polaków do żydowskich sąsiadów - mówi prof. Grabowski. Odpowiedź brzmi: nie.
Swoje propozycje lekturowe przedstawia słuchaczom również Tadeusz Lewandowski.
(lu)
Aby wysłuchać audycji, wystarczy kliknąć "O Żydach i Czeczenach" w boksie "Posłuchaj” w ramce po prawej stronie.