Trudno jest dokładnie powiedzieć, kiedy Heinrich Schütz rozpoczął pracę nad tym utworem. Wiadomo, że pierwsza wersja, zatytułowana Die Geburth Christi, in stilo recitativo, została wykonana 25 grudnia 1660 roku, w czasie Mszy na Boże Narodzenie, na drezdeńskim dworze Jana Jerzego II Wettyna, księcia elektora Saksonii. Cztery lata później przyjęło się określać ten utwór jako oratorium i 25 grudnia 1664 roku kompozycja została wykonana w kształcie, w jakim mniej więcej, dzisiaj ją znamy (drobiazgi zmieniono jeszcze w 1671 roku). W 1664 roku Schütz miał 79 lat.
Utwór jest przeznaczony na głosy solowe, chór do sześciu głosów (sopran, sopran, alt, tenor, tenor, bas) i orkiestrę. Narratorem jest Ewangelista – to on podaje tekst wg św. Łukasz i św. Mateusza. W utworze pojawiają się także: anioły, pasterze, mędrcy ze Wschodu, kapłani, Herod i anioł, który objawił się Józefowi. Partia Ewangelisty przeplata się ze scenami - nazywa się je tutaj intermediami i jest ich osiem.
A oto zwycięskie nagranie:
Martin Hummel – tenor (Ewangelista), Susanne Ryden – sopran (Anioł), Andreas Scholl – kontratenor, Akira Tachikawa – kontratenor (Pasterze), Gerd Türk – tenor, Matthias Widmaier – tenor, Ulrich Messthaler – bas (Mędrcy), Ulrich Messthaler – bas (Herod), Concerto Vocale, dyr. René Jacobs (nagranie 1989, Harmonia Mundi 1990/reedycja 2006)
Słuchaliśmy także następujących płyt:
Nigel Rogers – tenor (Ewangelista), Emma Kirkby – sopran (Anioł), David Cordier – kontratenor, Ashley Stafford – kontratenor, Rogers Covey-Crump – tenor (Pasterze), Charles Daniels – tenor, Nicolas Robertson – tenor, Stephan Charlesworth – bas (Mędrcy), David Thomas – bas (Herod), Taverner Consort, Taverner Choir, Taverner Players, dyr. Andrew Parrott (Londyn 1985/86, EMI Reflex 1987)
Charles Daniels – tenor (Ewangelista), Susan Hemington Jones – sopran (Anioł), Rodrigo del Pozo – tenor, Robert Horn – tenor, Andrew Carwood – tenor (Pasterze), Tom Philips – tenor, Angus Smith - tenor, Charles Pott – baryton (Mędrcy), Neal Davies – bas (Herod), Chór Chłopięcy Katedry w Roskilde, Gabrieli Consort & Players, dyr. Paul McCreesh (Katedra w Roskilde, Dania 1998/1999, DG/Archiv Produktion 1999)
Stephan Genz – baryton (Ewangelista), Elisabeth Scholl – sopran (Anioł), Harry van der Kamp – bas (Herod), La Petite Band, dyr. Sigiswald Kuijken (nagrania koncertowe z Bilbao i z Las Palmas z 1998 roku, DHM 1999)
Jan van Elsacker – tenor (Ewangelista), Cécile Kempenaers – sopran (Anioł), Damien Guillon – kontratenor, Jean-Michel Fumas – kontratenor, Philippe Froeliger – tenor (Pasterze), Philippe Froeliger – tenor, Jean-François Novelli – tenor, Bertrand Chuberre – bas (Mędrcy), Renaud Delaigue – bas (Herod), Akadêmia, dyr. Françoise Lasserre (Paryż 2004, Zig-Zaque 2004)
Adam Riis – tenor (Ewangelista), Else Torp – sopran (Anioł), Rikke Lender – alt, Linnéa Lomholt – alt, Kasper Eliassen – tenor (Pasterze), Kasper Eliassen – tenor, Josef Hamber – tenor, Asger Lynge Petersen – bas (Mędrcy), Jakob Bloch Jespersen – bas (Herod), Ars Nova Copenhagen, Concerto Copenhagen, Sirius Viols, dyr. Paul Hillier (grudzień 2008, Kopenhaga; Dacapo 2009)
***
Tytuł audycji: Kto słucha, nie błądzi
Prowadzi: Jacek Hawryluk
Goście: Anna Radziejewska, Dorota Kozińska i Kacper Miklaszewski (jurorzy)
Data emisji: 12.12.2015
Godzina emisji: 17.00
mm