"Pisać tak, by zdanie było przekazem nie tylko jasnej i swobodnej myśli, lecz nieustannego napięcia moralnego, by w słowie żył całym sobą kto wypowiada je jako swoją długo odważaną i cierpianą prawdę - to pociągało mnie zawsze". ("Dziennik pisany nocą", 19 I 1972)
Gustaw Herling-Grudziński urodził się w 1919 r. w Kielcach. Debiutował w prasie międzywojennej jako krytyk literacki. Aresztowany w czasie wojny i uwięziony w łagrze na Syberii, opuścił ZSRR z Armią Andersa i walczył pod Monte Casino. W 1947 r. był współzałożycielem wydawanej wówczas w Rzymie "Kultury". Później osiadł w Londynie, a w 1952 r. przeniósł się do Włoch. W 1955 r. osiadł na stałe w Neapolu, o którym pisał w w "Najkrótszym przewodniku po sobie samym":
"Szybko przekonałem się, że jest to miasto zamknięte, mimo to od pierwszych chwil byłem zafascynowany Neapolem (...). Fizycznie przylgnąłem do tego miejsca, choć psychicznie jeszcze długo czułem się bardzo źle".
Zobacz serwis specjalny "Gustaw Herling-Grudziński">>>
Po upadku komunizmu pisarz przyjechał do Polski pierwszy raz w 1994 r. Dla Polskiego Radia nagrał wówczas swoje wspomnienia, których w tym tygodniu słuchamy w cyklu "Głosy z przeszłości". Pisarz opowiada o swoim życiu po opuszczeniu obozu sowieckiego w Jercewie, szlaku żołnierskim w Armii Andersa, bitwie o Monte Cassino, pierwszych latach po wojnie w Rzymie, wyjeździe do Londynu i późniejszej pracy (1953-55) w Radiu Wolna Europa. Snuje refleksje na temat literatury i postaw intelektualistów wobec komunizmu po II wojnie światowej.
Gustaw Herling-Grudziński w Radiach Wolności>>>
We wtorek 20 maja minęło 95 lat od dnia narodzin Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Z tej okazji na naszej antenie słuchaliśmy fragmentów prozy oraz audycji poświęconych biografii i twórczości jej autora.
W "Notatniku Dwójki" o swoim ojcu i Neapolu - jego przybranym mieście, o godzeniu się ze sobą, a także o łowieniu ryb i miłości do polityki opowiedziała Marta Herling. Autor audycji Bartosz Panek zarejestrował tę rozmowę w Neapolu w listopadzie 2012 roku.
"Sezon na Dwójkę" poświęciliśmy trudnym sprawom życiorysu pisarza. O tym Dorota Gacek rozmawiała z prof. Włodzimierzem Boleckim, autorem m.in. wywiadów-rzek z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim: "Rozmów w Dragonei" i "Rozmów w Neapolu", a także zbioru esejów i rozpraw pt. "Ciemna miłość".
W "Rozmowach po zmroku" przypomnieliśmy natomiast nagrania wywiadów, które w 1995 roku w Berlinie przeprowadzili z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim Leszek Szaruga i Joanna Szwedowska. Tematem rozmów jest przede wszystkim pisarstwo: zarówno w aspekcie osobistym, jak i ogólnym.
mc/jp