Albański pisarz Ismail Kadare (ur. 1936) odcisnął potężne piętno na literaturze swego kraju, jego pierwsza książka "Generał martwej armii" była jednocześnie pierwszą przetłumaczoną na język zachodni.
O twórczości albańskiego pisarza Ismaila Kadare'a rozmawialiśmy w dwójkowych "Słowach po zmroku" z tłumaczką jego dwóch powieści - Dorotą Horodyską.
Utarło się przekonanie, że Kadare jest wielkim dysydentem w Albanii, podczas gdy on utrzymywał zupełnie poprawne stosunki z dyktatorem. "Cóka Agamemnona" została wydana już po śmierci Envera Hodży, gdy reżim chylił się ku upadkowi. - Kadare co prawda przemycał swoje rękopisy i wydawał je za granicą, ale sam fakt, że mógł wyjeżdżać, był wyjątkowy, wtedy żaden inny pisarz w Albanii nie mógł tego robić – wyjaśniała Dorota Horodyska.
Akcja powieści "Córka Agamemnona" rozpoczyna się w Albanii lat 80. XX wieku, gdy totalitarny system osiągał swoje apogeum. Powieść opowiada o jednym dniu z życia dziennikarza, który dostaje nieoczekiwanie zaproszenie na trybunę honorową partyjnego wiecu. Podczas drogi na wiec zastanawia się, w jaki sposób się tu znalazł, spotyka różnych ludzi. Niewielkich rozmiarów powieść jest jednocześnie opowieścią o bardzo różnych postawach wobec reżimu. – Kadare pokazuje, że dla politycznego celu poświęca się siebie lub innych. Poświęcenie samego siebie oznacza śmierć, zatem życie w systemie totalitarnym wymaga bolesnych kompromisów - mówiła tłumaczka.
Inna powieść pisarza – "Pałac snów" – była nominowana do Nagrody Angelusa. Wtedy Ismail Kadare laureat, Nagrody Bookera z 2005, odwiedził Polskę z nieskromną nadzieją, że tę nagrodę również zdobędzie. – Jego wielkie rozczarowanie, które dotknęło go z powodu tego, że jednak Angelusa nie otrzymał, przekonało mnie, że Kadare to osoba pełna kontrastów, z jednej strony bardzo krucha i delikatna, z drugiej to autor, którego literatura ma ogromną moc – zauważyła Dorota Horodyska.
Fabuła powieści "Następca" osnuta jest na niewyjaśnionej do dziś tajemnicy śmierci ówczesnego następcy komunistycznego dyktatora Albanii Envera Hodży. W tym zdarzeniu jedni upatrywali morderstwa, inni - samobójstwa. Jednostkowa historia stała się dla Kadare’a okazją do stworzenia bardziej uniwersalnej przypowieści o mieszkańcach totalitarnego państwa. którzy stali się ofiarami wyimaginowanych spisków. Zaskakująca intryga miesza się tu z duszną, obezwładniającą atmosferą, podobną do tej, jaką kreował Franz Kafka. "Nastepcę" i "Córkę Agamemnona" można czytać niezależnie albo jako dyptyk o reżimie - systemie społecznym zbudowanym na ludzkiej paranoi i strachu.
Audycję przygotowały Dorota Gacek i Elżbieta Łukomska.
Aby dowiedzieć sie więcej, kliknij ikonę dźwięku "Dorota Horodyska o książce 'Córka Agamemnona' Ismaila Kadare'a" wboksie Posłuchaj po prawej stronie.
(Lm)