Bezpośrednią przyczyną strajków i demonstracji 1970 roku była wprowadzona 12 grudnia podwyżka cen detalicznych mięsa i przetworów mięsnych oraz innych artykułów spożywczych. Decyzję w tej sprawie podjęto już 30 listopada 1970 na posiedzeniu Biura Politycznego KC PZPR. Od 8 grudnia w Ministerstwie Obrony Narodowej i Ministerstwie Spraw Wewnętrznych rozpoczęto przygotowania w ramach "ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego", a 11 grudnia jednostki MSW zostały postawione w stan pełnej gotowości. Wieczorem, 12 grudnia za pośrednictwem radia poinformowano społeczeństwo o podwyżkach cen żywności głównych artykułów, średnio o 23%. Komunikaty o podwyżkach cen pojawiły się w prasie 13 grudnia.
Społeczeństwo zareagowało protestem, zbierano się na wiecach domagając się od władz cofnięcia podwyżki, uregulowania systemu płac i zasad naliczania premii oraz odsunięcia od władzy ludzi odpowiedzialnych za podwyżkę (m.in. Władysława Gomułki, Józefa Cyrankiewicza i Stanisława Kociołka).
Archiwalne nagrania Polskiego Radia, Radia Wolna Europa i Radia Solidarność, a także dokumenty partyjne skomentują w audycji Bartosza Panka profesor Wojciech Roszkowski i profesor Andrzej Szpociński.
20 grudnia (poniedziałek), godz. 21:30