Pierwszym wampirem wcale nie był Wład Palownik. Inspiracja dla setek historii grozy jest bardziej bezpośrednia. Na serbskich ziemiach zagarniętych przez Austro-Węgry, mówiło się o dwóch atakujących wampirach. Jeden z nich miał podróżować przebrany za chłopa, drugi za hajduka. Wśród ludzi dochodziło do aktów przemocy, samosądów, morderstw. Rzecz zbadali austriaccy medycy, urzędnicy i Kościół. Raporty trafiły do Wiednia, zaczęła o sprawie pisać prasa. Pojawiają się sceptycy i pierwsi zagorzali wyznawcy teorii, że wampiry istnieją.
Postać krwiopijcy, która w powieści pojawiła się właśnie pod koniec oświecenia, może być traktowana jako próba tłumaczenia sobie zjawiska śmierci przez ludzi, którzy oddalili się od sposobu pojmowania umierania, jaki proponowała wiara.
- Mistrzem ceremonii nie jest już człowiek wiary, ale lekarz - opowiada prof. Zbigniew Mikołejko w "Sezonie na Dwójkę" - Od przedziwnych lekarzy, bardzo dwuznacznych, w powieściach wampirycznych się zaroiło. Mamy lekarza-moralnego potwora w "Pięknym dziewczęciu z Perth", który potrafi wywołać śmierć pozorną. Mamy Van Helsinga, mamy doktora Frankensteina i wreszcie mamy lekarzy podejrzewanych w sprawach Kuby Rozpruwacza. To pod wpływem działań tego przestępcy Bram Stoker napisał "Draculę".
W tej chwili wampiry znów dostosowują się do naszych potrzeb. Opowiadane o nich historie są konsekwencją naszych złudzeń, co do nieśmiertelności - twierdzą goście Dwójki.
- Wampir jest takim odkurzaczem, który wciąga najrozmaitsze tematy - mówi dr Marek Gumkowski. Potwory kryją się w marzeniach o wiecznej młodości, odporności na choroby, byciu bardziej atrakcyjnym i pożądanym, są takim "superbotoxem", jak to ujął dr Gumkowski.
W Dwójce przywoływaliśmy brata wampira, który zadomowił się w popkulturze w kultowym serialu "Buffy Postrach Wampirów", w wszechobecnym "Zmierzchu" i trochę bardziej ukrywa się w klasycznym "Jądrze ciemności" i kontrowersyjnej powieści "Łaskawe".
Marek Gumkowski poleca, by zwrócić uwagę na wydaną niedawno książkę Richarda Mathesona "Jestem legendą". Tam to wampiry - przeważająca większość społeczeństwa, panicznie boją się garstki zwykłych ludzi, którzy z dawnego świata jeszcze się ostali.
usc