Pod koniec lat 40. stało się jasne, że zwiększa się kontrola Związku Sowieckiego nad Europą Środkowo-Wschodnią i pogarszają się relacje amerykańsko-sowieckie. W USA powstał projekt utworzenia niezależnej instytucji, mającej z terenu Ameryki i Europy Zachodniej wspomagać emigrantów antykomunistycznych. Chodziło też o działania propagandowe, powstrzymujące pogłębianie się dominacji sowieckiej i podtrzymujące na duchu społeczeństwa krajów "za żelazną kurtyną”. Mająca powstać instytucja miała także wspierać uchodźców (w tym polskich) w ich działalności polityczno-społecznej i stworzyć im warunki do działania publicznego na emigracji oraz oddziaływania na własne społeczeństwa.
W projektach tych brali udział m.in. George Kennan i Frank Wisner - doświadczeni specjaliści w sprawach wschodnioeuropejskich z waszyngtońskiego Departamentu Stanu oraz Allen Dulles – niegdyś szef Biura Służb Strategicznych OSS, późniejszy dyrektor Centralnej Agencji Wywiadowczej CIA.
1 czerwca 1949 r. zebrał się 50-osobowy Komitet Wolnej Europy, składający się z wybitnych Amerykanów, m.in. wpływowych przedstawicieli amerykańskich środowisk finansowych i politycznych, reprezentujących zarówno konserwatystów jak i demokratów. Komitet wyznaczył sobie za cel "udzielanie poparcia przywódcom politycznym i intelektualistom, przebywającym czasowo w USA, w poszukiwaniu wolności, której zostali pozbawieni we własnym kraju”.
Powołano trzy podkomitety, przewodnictwo Komitetu ds. Radia objął wpływowy bankier amerykański, Frank Altschul. Pieniądze na działalność KWE pochodziły w większości z funduszy CIA, mimo, że prowadzono równolegle zbiórki publiczne, ogłaszając amerykańskiej i światowej opinii publicznej, że są one podstawą działania Komitetu.
Komitet Wolnej Europy mógł – w przeciwieństwie do oficjalnych instytucji rządu USA – głosić jawnie postulat wyzwolenia narodów Europy Środkowo-Wschodniej spod jarzma ZSRR. Głównym służącym do tego narzędziem stało się Radio Wolna Europa, które w lipcu 1950 r. rozpoczęło z Nowego Jorku nadawanie w rodzimych językach do krajów za żelazną kurtyną. Początkowo audycje trwały tylko pół godziny. 4 lipca 1950 wyemitowano pierwszy program dla Czechosłowacji, a 4 sierpnia 1950 - audycje do Polski i na Węgry.