Pielgrzymka do grobu zabitego przez Prusów trzy lata wcześniej św. Wojciecha była raczej pretekstem niż powodem podróży cesarza do Gniezna. Otton chciał pozyskać ambitnego księcia dla swojej koncepcji cesarstwa uniwersalistycznego w Europie. Wizja zakładała stworzenie paneuropejskiego państwa, zjednoczonego pod berłem cesarskim, a podzielonego na cztery równorzędne królestwa. Jednym z nich panować miał właśnie Bolesław Chrobry.
Alegoria uniwersalistycznej koncepcji Ottona III: cztery równorzędne prowincje składają pokłon cesarzowi, źr. Wikimedia Commons/dp
- Kraj zagubiony w puszczach, kraj położony na peryferiach, w oddali od wszystkich ważniejszych dróg przebiegających przez Europę, kraj nikomu nieznany w gruncie rzeczy, stał się nagle równorzędny z najbardziej czcigodnymi, antycznymi organizacjami państwowymi: z Italią, z Galią czy z Germanią - mówił prof. Stanisław Trawkowski, gość audycji Elizy Bojarskiej z cyklu "Królowie i książęta polscy".
Bolesław wykorzystał nadarzającą się okazję. Przywitał w Gnieźnie Ottona III z rozmachem, mającym ukazać potęgę młodego państwa. Spotkanie musiało przebiec pomyślnie dla obu stron, gdyż cesarz symbolicznie wyraził zgodę na koronację słowiańskiego księcia, zakładając mu cesarski diadem na głowę. Koronacja odbyła się dopiero 25 lat później, kiedy to Bolesław wykorzystał zamęt panujący w cesarstwie i uzyskał zgodę papiestwa na nałożenie korony. Kolejnym skutkiem zjazdu było utworzenie niezależnej metropolii ze stolicą w Gnieźnie i biskupstwami w Kołobrzegu, Krakowie i Wrocławiu.
Realizację uniwersalistycznej koncepcji przerwała śmierć Ottona III w 1002 roku. Stosunki między Bolesławem a następcą cesarza, Henrykiem II nie układały się już tak pomyślnie, jak w czasach zjazdu gnieźnieńskiego. Chrobry prowadził z nim długoletnie wojny i dopiero po śmierci oponenta mógł pozwolić sobie na koronację.
Od 1997 roku w Gnieźnie odbywają się zjazdy nawiązujące tradycją do spotkania monarchów sprzed millenium. Mają one na celu stworzenie platformy dialogu dla przedstawicieli różnych światopoglądów.
Posłuchaj audycji Elizy Bojarskiej o polityce Bolesława Chrobrego.
bm