Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Tomasz Jaremczak 30.01.2013

Marian Langiewicz: pierwszy dyktator powstania styczniowego

- Był nim przez dwa tygodnie. Szkoda, że nie dłużej. Byłoby z niego wiele pożytku - powiedział w audycji "Kronika Powstania Styczniowego” w radiowej Jedynce redaktor Andrzej Sowa.
Marian LangiewiczMarian LangiewiczWikipedia/PD

Langiewicz był młodym i zdolnym oficerem. Gdy wybuchło powstanie styczniowe miał zaledwie 36 lat.

Wcześniej studiował filologię germańską we Wrocławiu, słowiańską w Pradze, matematykę i fizykę w Berlinie. Dwukrotnie odbył ochotniczą służbę wojskową i w 1859 roku awansował do stopnia podporucznika armii Pruskiej.

Kronika powstania styczniowego >>> Poprzednie odcinki

Następnie we Włoszech bił się w szeregach armii Giuseppe Garibaldiego. Walczył tam m.in. w baterii Konstantego Ordona, tego samego, który według Adama Mickiewicz miał zginąć w powstaniu listopadowym, wysadzając bronioną przez siebie redutę.

Garibaldi bardzo cenił Langiewicza. Awansował go i odznaczył. Mianował też sekretarzem mającego powstać legionu polskiego. We wrześniu 1861 Langiewicz zaczął organizować polską szkołę wojenną w Genui. Zaangażował go do tej roli generał Ludwik Mierosławski. Ich drogi jednak bardzo szybko się rozeszły.  - Langiewicz nie uważał Mierosławskiego za swojego przeciwnika, ale za szkodnika narodowej sprawy - wyjaśnił historyk daktor Janusz Osica.

To, że Langiewicz przystąpił do powstania, było naturalne. Stanowiło zwieńczenie jego kariery. 9 stycznia 1863 roku zjawił się w Warszawie na wezwanie Komitetu Centralnego Narodowego, dostał awans na podpułkownika i nominację na naczelnika sił zbrojnych w województwie sandomierskim. . 11 marca 1863 roku ogłosił się dyktatorem powstania.

Do podręczników historii wszedł jednak jako przykład nieudacznika. Stoczył jedną bitwę, przekroczył granicę Austrii i oddał się bez walki do niewoli.

>> Powstanie styczniowe - serwis specjalny Polskiego Radia

"Kronika Powstania Styczniowego” w Jedynce, we wtorki po godz. 23.10 i w niedziele po godz.15.00 , od stycznia do końca grudnia 2013 roku . Autorzy: Dorota Truszczak i Andrzej Sowa

tj