Analizując dorobek chociażby kilku z 71 dotychczasowych laureatów ekonomicznego Nobla można wyciągnąć, być może zaskakujący, a na pewno dosyć smutny wniosek, że wielu problemów gospodarczych współczesnego świata, takich, jak kryzys z 2008 roku, czy problemy finansowe tysięcy kredytobiorców zadłużonych np. we franku szwajcarskim, można było uniknąć, gdyby w porę posłuchano, albo poczytano Noblistów - podkreśla prof. SGH Elżbieta Mączyńska, Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, którą do mikrofonu zaprosiła Halina Lichocka.
Dlaczego warto słuchać Noblistów
Innym przykładem podawanym przez prof. Mączyńską, dlaczego warto słuchać Noblistów, jest nagroda Nobla z ekonomii przyznana w 2001 r za pracę prof. Joseph`a Stiglitza. za tzw. asymetrię informacyjną. W 2008 roku okazało się, jak ważna jest teoria asymetrii informacyjnej, analizowana w pracach noblisty.
To właśnie wtedy wybuchł światowy kryzys spowodowany przeceną oferowanych przez banki papierów wartościowych. To, że ludzie kupowali papiery wartościowe, które później okazały się bezwartościowe, to właśnie był efekt asymetrii informacyjnej – mówi profesor.
Jak wyjaśnia profesor Mączyńska, właśnie sprzedający papiery wartościowe wiedzieli więcej niż kupujący je inwestorzy. Gdyby obie strony wiedziały to samo, do transakcji by nie doszło. Inwestorzy nie kupiliby tych rozmaitych opcji, obligacji, które później okazały się toksycznymi papierami wartościowymi.
Skutki nierównej wiedzy między sprzedającymi a kupującymi opisywała teoria asymetrii informacyjnej nagrodzona Noblem w 2001 r Joseph`a Stiglitza. Niestety, jak podkreśla prof. Mączyńska, nie wykorzystano tej wiedzy, a co najgorsze, nadal ciągle się jej nie wykorzystuje.
Jak teoria nagrody Nobla wpływa na praktykę gospodarczą
Pytana o znaczenie teorii dla praktyki gospodarczej profesor podkreśla, że nic tak dobrze nie czyni praktyce, jak dobra teoria. Jak jednak mówi, nie ma bezpośredniego przełożenia teorii na praktykę, bo Nobliści nie dają rekomendacji, czy recept na rozwiązywanie konkretnych sytuacji ekonomicznych.
Nobliści w swoich opracowaniach pokazują natomiast wagę problemu, różnego rodzaju powiązania i następstwa dla rynku ( akurat Stiglitz i inni pokazali to na swoim modelu) i groźne następstwa na rynku, czyli zagrożenia, jakie mogą występować, dla rynku.
To tak, jak z każdą teorią, każda teoria jest ważna, ale przeważnie teoria nie zawiera gotowych rekomendacji dla praktyki, natomiast pokazuje kierunki, zagrożenia i trendy, jakie mogę w gospodarce wystąpić – podkreśla profesor.
Rządzący nie słuchają Noblistów
Pytana, czy Nobliści dają rządzącym wiedzę i mówią, a teraz wyciągnijcie z tej wiedzy wnioski, odpowiada, że dobrze by było, gdyby właśnie wszyscy, którzy rządzą gospodarką, wszyscy aktorzy występujący na różnych szczeblach gospodarki interesowali się dziełami Noblistów, ale niestety tak nie jest.
Jak jednocześnie podkreśla prof. Mączyńska, bardzo często ich dzieła pozostają jednocześnie nieznane albo też nie są tłumaczone na język polski.
Na szczęście już kilka wydawnictw podjęło takie właśnie działania, żeby przybliżyć dzieła Noblistów i dzięki temu one są tłumaczone na język polski, chociaż akurat język angielski, przeważnie dla większości osób obecnie na szczęście nie stanowi bariery, ale niewątpliwie bardziej przyjazne dla każdej osoby w Polsce są opracowania po polsku.
O ekonomi rzadko pisze się ludzkim językiem
Na pytanie czy barierą poznania prac Noblistów dla przedsiębiorców nie jest zbyt skomplikowany język ich opracowań, prof. Mączyńska odpowiada, że tak właśnie jest. Opowiada, że gdy kiedyś zapytano Johna Kenneth`a Galbraith`a (1908-2006) dlaczego nie otrzymał Nagrody Nobla ( a miał już 91 lat), odpowiedział, że nigdy nie otrzyma Nagrody Nobla, ponieważ pisze zbyt prosto i klarownie. Coś więc w tym jest - podkreśla profesor.
Halina Lichocka