Nobla z dziedziny fizyki w 2010 roku otrzymali Andre Geim (ur. 1958) i Konstantin Novoselov (ur. 1974) "za przełomowe eksperymenty dotyczące dwuwymiarowego grafenu".
Nagrodzeni są Rosjanami, chociaż w momencie odkrycia grafenu (2004 rok) związani byli z Uniwersytetem w Manchesterze. Co ciekawe, w 2000 roku Andre Geima nagrodzono... Ig Noblem, za badania diamagnetyzmu, które zobrazował lewitującą żabą.
Grafen to jedna z alotropowych form węgla, szczególny rodzaj grafitu. Zbudowany jest z pojedynczej warstwy atomów węgla tworzących połączone pierścienie sześcioczłonowe i może być uważany za ostatni element szeregu wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych.
Grafen należy do tej samej rodziny różnych postaci węgla, co fullereny i nanorurki. Wszystkie one wyróżniają się pożądanymi przez inżynierów właściwościami fizycznymi i chemicznymi - są bardzo wytrzymałe, mają minimalną rezystancję, świetnie przewodzą zarówno prąd elektryczny, jak i ciepło. Jest jedną z najbardziej obiecujących form węgla - być może na nim oprze się technologia przyszłości.
Nobel w dziedzinie fizyki (po szwedzku Nobelpriset i fysik) jest przyznawany dorocznie przez Szwedzką Królewską Akademię Nauk. Nagroda została ustanowiona w 1895 roku w testamencie Alfreda Nobla. Po raz pierwszy została przyznana w 1901 roku, a jej laureatem został wówczas Wilhelm Conrad Röntgen, odkrywca promieniowana X. Nagroda Nobla powszechnie jest uznawana za najbardziej prestiżowe wyróżnienie, jakie może otrzymać fizyk.
Jak dotąd, od 1901 roku przyznano 103 Noble w dziedzinie fizyki. Najsłynniejszym laureatem pozstaje, oczywiście, Albert Einstein. Oprócz niego nagrodę tę odebrało 185 innych osób, w tym jedna dwukrotnie (John Bardeen). Nobla w dziedzinie fizyki w 1903 roku zdobyła także Polka, Maria Skłodowska-Curie (drugiego Nobla przyznano jej w 1911 roku w dziedzinie chemii). Żadnych laureatów nie wskazano w 1916, 1931, 1934, 1940, 1941 i 1942 roku.
(ew)