Już nie wójt czy burmistrz, a naczelnik urzędu skarbowego ma być odpowiedzialny za ściąganie należności pieniężnych z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Gmina ma zapewniać właścicielom nieruchomości pozbywanie się wszystkich rodzajów odpadów komunalnych - takie m.in. zmiany w ustawie o gospodarce odpadami zawiera projekt nowelizacji.
Posłowie Platformy Obywatelskiej pod kierunkiem Tadeusz Arkita zakończyli 13 marca prace nad projektem noweli tzw. ustawy śmieciowej. W tej chwili trwa zbieranie podpisów pod projektem. Jako pierwsi prezentujemy jej treść i uzasadnienie poczynionych zmian.
Nowelizacja wprowadza najpilniejsze zmiany
Projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie ustawy o własności lokali wprowadza najpilniejsze zmiany w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, niezbędne dla uniknięcia rozbieżności interpretacyjnych przy ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Zmiany uwzględniają najczęściej zgłaszane problemy utrudniające stosowanie ustawy, zgłaszane przez gminy, przedsiębiorców uczestniczących w odbieraniu i gospodarowaniu odpadami komunalnymi oraz przez właścicieli nieruchomości.
Nowela nie uwzględnia kwestii wdrożenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego
Nie zostały objęte zakresem projektowanej nowelizacji zmiany problemowe, wymagające pogłębionej analizy, jak chociażby wdrożenie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 listopada 2013 r., który orzekł o konieczności uzupełnienia przez ustawodawcę przepisu art. 6k o określenie maksymalnej wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi a także nałożył obowiązek zmiany przepisów dotyczących zwolnień przedmiotowych i dopłat - tego rodzaju zmiany mają być przedmiotem odrębnej nowelizacji (nad tą pracuje zespół powołany przez ministra środowiska Macieja Grabowskiego).
Część zmian ma charakter czyszczący i doprecyzowujący przepisy ustawy.
Nowela precyzyjnie definiuje pojęcie właściciela nieruchomości
W art. 2 zostały np. wprowadzone zmiany doprecyzowujące pojęcie właściciela nieruchomości, wskazano na kim ciążą obowiązki w przypadku gdy kilka podmiotów równocześnie spełnia definicję właściciela nieruchomości.
Precyzuje obowiązki analityczne gmin dotyczące gospodarki odpadami
Doprecyzowano obowiązki gmin w zakresie sporządzania corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi. Analiza taka ma zostać sporządzona w terminie do dnia 31 marca za poprzedni rok kalendarzowy i będzie podlegać publicznemu udostępnieniu na stronie podmiotowej BIP urzędu gminy.
Zapisy dotyczące selektywnego zbierania odpadów
Sprecyzowane zostało pojęcie punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK) poprzez wskazanie, iż mają one stacjonarny charakter (co jednoznacznie przesądza, iż mobilne formy zbierania odpadów nie mogą być potraktowane jako wypełnienie obowiązku utworzenia PSZOK-a przez gminę).
W art. 9c wskazano, iż prowadzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych nie wymaga uzyskania wpisu do rejestru odbierających odpady komunalne, tylko zezwolenia na zbieranie odpadów w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.
Jednocześnie został określony minimalny zakres odpadów komunalnych przyjmowanych przez taki punkt, są to: przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, zużyte opony, odpady zielone, popiół z palenisk domowych oraz odpady budowlane i rozbiórkowe stanowiące odpady komunalne a także odpady, które dodatkowo mogą zostać określone w rozporządzeniu wydanym przez Ministra Środowiska.
Obowiązkiem selektywnego zbierania objęto popiół z palenisk domowych, tak aby nie był usuwany łącznie ze zmieszanymi odpadami komunalnymi, co powoduje zanieczyszczenie pozostałych odpadów pozyskiwanych ze zmieszanych odpadów i trudności z eksploatacją instalacji do sortowania odpadów (np. nadmierne pylenie lub oblepianie urządzeń).
Doprecyzowane zostały także regulacje dotyczące selektywnego zbierania odpadów komunalnych – podstawowe rodzaje odpadów komunalnych objęte tym obowiązkiem wskazuje ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, dodatkowe rodzaje jednolicie na obszarze kraju może wskazać rozporządzenie ministra właściwego do spraw środowiska, a jednocześnie gmina będzie mogła w uzasadnionych przypadkach wprowadzić obowiązek selektywnego zbierania jeszcze innych odpadów komunalnych w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminie.
Opłaty – odwrócenie zasady
Przy ustalaniu stawek opłat za gospodarowanie odpadami ma nastąpić odwrócenie podejścia. Dotychczas podstawową stawką była stawka za odpady niepoddane segregacji, w przypadku selektywnego zbierania miała być ustalona niższa stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Normalna stawka za selekcję, za jej brak – karna stawka
Ustawa nowelizująca przyjmuje, że stawką wzorcową jest stawka opłaty za odpady zbierane w sposób selektywny (taki zresztą sposób zbierania jest – podobnie zresztą jak dotychczas - obowiązkiem właścicieli nieruchomości, a nie ich dobrą wolą). W przypadku nieprzestrzegania tego obowiązku jest stosowana wyższa „sankcyjna” stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Zgodnie z licznymi postulatami wyłączona została konieczność składania nowej deklaracji w przypadku zmiany stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – w takim przypadku ustalenie nowej wysokości opłaty będzie następowało w drodze korekty deklaracji dokonanej z urzędu przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
Egzekutorem jest urzędnik urzędu skarbowego, nie wójt czy burmistrz
Zrezygnowano z przepisów czyniących organem egzekucyjnym w sprawach egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi odpowiednio wójta, burmistrza lub prezydenta miasta albo zarząd związku międzygminnego.
Zasadniczo organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych jest naczelnik urzędu skarbowego - organami egzekucyjnymi mogą też być prezydenci niektórych miast.
W związku z licznymi skargami mieszkańców dotyczącymi ustalania przez część gmin zbyt rzadkiego odbierania odpadów lub nieracjonalnych limitów na odpady komunalne lub wręcz wyłączanie niektórych odpadów komunalnych ze zorganizowanego przez gminę systemu odbierania odpadów komunalnych, w art. 6r wprowadzono niezbędne doprecyzowania.
Zasadą jest, że w zamian za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina zapewnia właścicielom nieruchomości pozbywanie się wszystkich rodzajów odpadów komunalnych, chociaż usługi te gmina może świadczyć nie tylko poprzez odbieranie odpadów bezpośrednio z terenu nieruchomości, ale również przez przyjmowanie odpadów przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz zapewnianie przyjmowania tych odpadów przez gminę w inny sposób.
Na prowadzącego regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych został dodatkowo nałożony obowiązek zawarcia umowy na zagospodarowanie odpadów zielonych z punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych.
Piotr Toborek, portal samorządowy.pl