Zdarza się, że kobieta musi np. wcześniej wrócić do pracy lub też inne przyczyny powodują konieczność skrócenia urlopu macierzyńskiego do 14 tygodni. Wtedy to ojciec, na swój pisemny wniosek może pobierać zasiłek macierzyński przez pozostały czas.
Dwa tygodnie urlopu ojcowskiego
Ojciec dziecka może także skorzystać np. z urlopu ojcowskiego.
– Wychowujący dziecko ojciec ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony przepisami pracy jako okres urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni, ale nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy życia. Ten ubezpieczony ojciec, który będzie wychowywał dziecko, również przysposobione, będzie miał prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni. Oczywiście nie dłużej niż do upływu 12 miesięcy, w tym wypadku od uprawomocnienia się postanowienia sądu, który będzie orzekał o przysposobieniu dziecka – wyjaśnia Elżbieta Fijor z Departamentu Zasiłków w centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Kiedy jeszcze ojciec może wystąpić o zasiłek macierzyński
Świadczenie to będzie przysługiwało także mężczyźnie, który przyjmie dziecko na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, za wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, niespokrewnionej z dzieckiem.
Są jeszcze inne, niecodzienne przypadki, w których prawo do zasiłku przysługuje ubezpieczonemu ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi rodziny. W razie śmierci ubezpieczonej matki lub porzucenia przez nią dziecka, zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, np. babci.
Urlop dodatkowy dla ojca
Ojciec może też korzystać, zamiennie z matką dziecka, z 6-tygodniowego urlopu dodatkowego i 26-tygodniowego urlopu rodzicielskiego.
– Jeżeli np. matka zdecyduje na urlopie dodatkowym, że rezygnuje z niego i wraca do pracy, to pozostałą jego część może wykorzystać ojciec dziecka. I taka sama zasada jest przy urlopie rodzicielskim, że mogą z tego urlopu korzystać albo mama, albo tata dziecka, rodzice mają też prawo dzielić się tym urlopem. Mogą również, co ustawodawca przewidział korzystać z tego urlopu jednocześnie – tłumaczy Elżbieta Fijor z centrali ZUS.
Ważne!
Ubezpieczonemu ojcu dziecka prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje na równi z ubezpieczoną matką dziecka.
Rodzice mogą dzielić się tymi uprawnieniami w ramach przysługującego im wymiaru zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, ale nie mogą korzystać z nich równocześnie.
Łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekroczyć 26 tygodni.
Skrócenie okresu pobierania zasiłku przez matkę
– Ojciec dziecka może sprawować nad nim opiekę również wtedy, gdy matka po 14 tygodniach urlopu macierzyńskiego zrezygnuje z tego uprawnienia i wróci do pracy. W tym wypadku pozostałą część tego urlopu może wykorzystać ojciec dziecka – dodaje Elżbieta Fijor z ZUS.
Zasada ta ma także odpowiednie zastosowanie w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie.
Przerwa w pobieraniu zasiłku z powodu choroby matki
Ponadto ojciec ma również prawo do korzystania z zasiłku macierzyńskiego w przypadku, kiedy matka znajduje się w szpitalu i nie jest w stanie sprawować opieki nad tym nowo narodzonym dzieckiem.
– Po okresie 8 tygodniu pobierania przez matkę zasiłku macierzyńskiego, pozostałą część może wykorzystać ojciec, ale tylko za okres pobytu matki w szpitalu – dodaje ekspertka ZUS.
Również gdy ubezpieczona, która przyjęła dziecko na wychowanie, przebywa w szpitalu, może ona przerwać pobieranie zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu co najmniej 8 tygodni, a z zasiłku macierzyńskiego może skorzystać ubezpieczony wychowujący dziecko.
Ile wynosi zasiłek dla ojców
Zasiłek macierzyński za okres ustalony jako:
okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego – przysługuje w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru.
Natomiast za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego – w wysokości 60 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
W przypadku, gdy ubezpieczona nie później niż 14 dni po porodzie (lub po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo przyjęciu na wychowanie w ramach rodziny zastępczej) – złoży wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze oraz urlopu rodzicielskiego, również w pełnym wymiarze, zasiłek macierzyński za wszystkie okresy wynosi 80 proc. podstawy jego wymiaru.
Kiedy zasiłek jest pomniejszany
W przypadku, gdy pracownica lub pracownik pobierający zasiłek macierzyński za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, łączą korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który udzielił urlopu, zasiłek macierzyński ulega pomniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownica lub pracownik pracują w czasie korzystania z dodatkowego urlopu.
Zasada ta dotyczy wyłącznie pracowników i nie ma zastosowania do ubezpieczonych niebędących pracownikami.
Ważne!
Prawo do żądania wypłaty zasiłku macierzyńskiego przedawnia się z upływem 6 miesięcy licząc od ostatniego dnia, za który świadczenie przysługuje.
Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania prawa do zasiłku
Dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku macierzyńskiego są:
- zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu lub,
- zaświadczenie o dacie przebytego porodu albo,
- akt urodzenia dziecka.
Natomiast do wypłaty tego świadczenia w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie – wymagane jest:
- zaświadczenie o wystąpieniu rodziców/rodzica do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub,
- zaświadczenie przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej.
Więcej na stronie www.zus.pl
Krzysztof Rzyman/mb
Podstawa prawna:
Ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 1999 r. nr 60, poz. 636 ze zm.).
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. nr 65, poz. 742 z późn. zm.).
