- W tym zakresie obowiązują nas przepisy koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Zatem każda osoba, która podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników, a planuje wyjazd w celach zarobkowych w granicach UE, jest zobowiązana przede wszystkim poinformować KRUS o tym fakcie. To jest przepis, który w naszej ustawie funkcjonuje od początku, że każdy, nie czekając na wezwanie, w ciągu 14 dni zgłasza wszelkie okoliczności istotne dla przebiegu ubezpieczenia. Zalicza się do nich również planowana praca zarobkowa poza gospodarstwem rolnym – wyjaśnia Maria Lewandowska, kierownik Biura Prewencji i Rehabilitacji w Centrali Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
KRUS wskaże ustawodawstwo właściwe
Jak wyjaśnia ekspertka, Kasa od 2010 roku pełni dodatkową funkcję, nie tylko instytucji łącznikowej w zakresie koordynacji zabezpieczenia społecznego, ale także instytucji, która ma uprawnienia do ustalania ustawodawstwa właściwego.
- Jeżeli ktoś zgłasza się i informuje KRUS o zamiarze podjęcia pracy za granicą, to następnie powinien przedstawić np. umowę o pracę czy inny dokument, z którego wynikałoby, jakiego rodzaju działalnością zarobkową zamierza się zajmować poza obszarami Polski. Kasa w tym momencie wydaje odpowiednie zaświadczenie, czy dla tej osoby nadal ustawodawstwem właściwym będzie to krajowe. Decydujące zasady, wynikające z przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej, dotyczące właśnie koordynacji zabezpieczenia społecznego, mówią, że najważniejsza jest zasada miejsca pracy. W zależności więc od tego, gdzie będzie ktoś pracował, jakiego rodzaju podejmuje działalność, kto jest jego pracodawcą, czy jest to działalność wykonywana osobiście, w jakiej jest ona proporcji do prowadzonej działalności rolniczej we własnym gospodarstwie, będą miały znaczenie rozwiązania dotyczące ustalenia ustawodawstwa właściwego – tłumaczy Lewandowska.
Taka osoba, która powiadamia KRUS o zamiarze podjęcia pracy za granicą, otrzyma z Kasy odpowiednie dokumenty.
- Albo Kasa poświadczy, że ustawodawstwem właściwym jest w takim przypadku ustawodawstwo krajowe, albo że będzie miało zastosowanie ustawodawstwo właściwe np. dla pracodawcy, poza granicami Polski, w kraju, do którego dana osoba wyjeżdża w celach zarobkowych – mówi Lewandowska.
Konsekwencje niedopełnienia formalności
Ekspertka ostrzega przed konsekwencjami niedopełnienia formalności.
- Konsekwencje mogą być i dla samego ubezpieczonego, który utraci tytuł do ubezpieczenia w KRUS, jak i dla pracodawcy, który musi zgłosić pracownika do ubezpieczenia – ostrzega ekspertka.
Z KRUS do ZUS
Jak dodaje zdarzają się również sytuacje, kiedy osoby większość swojej pracy wiążą z prowadzeniem własnego gospodarstwa rolnego, ale wykonują też np. sezonową działalność poza granicami Polski.
- Wówczas ta osoba będzie podlegała polskiemu ustawodawstwu, ale to ustawodawstwo będzie w gestii Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dlatego że każdy inny tytuł rodzi obowiązek podlegania ubezpieczeniom w systemie powszechnym i wyłącza z ubezpieczenia rolniczego – mówi Lewandowska.
Dariusz Kwiatkowski, awi