Jak mówił szef Instytutu, w Prawie pocztowym z 2012 r. są rozmaite zapisy, które tę liberalizację hamują. Zapisy prawne, wprowadzające m.in. funkcję tzw. operatora wyznaczonego, nadal uniemożliwiają konkurowanie z Pocztą Polską.
Stąd potrzeba kolejnych ruchów, aby liberalizacja na rynku pocztowym doprowadziła do sytuacji porównywalnej z sytuacją w krajach Europy Zachodniej.
Poczta Polska nadal ma monopol za sprawą tzw. operatora wyznaczonego
Na konferencji zaprezentowano raport "Transformacja polskiego rynku pocztowego", z którego wynika m.in., że dominująca pozycja Poczty Polskiej jest skutkiem m.in. pełnienia przez nią funkcji tzw. operatora wyznaczonego. To ona ogranicza dostęp do rynku niezależnym operatorom pocztowym.
Warunki operatora wyznaczonego spełnia tylko…Poczta Polska
Pojęcie operatora wyznaczonego wprowadziła nowelizacja ustawy Prawo pocztowe z 2012 t. To podmiot, który świadczy powszechne usługi pocztowe i ma w związku z tym szereg obowiązków - m.in. musi dostarczać przesyłki w każdy dzień roboczy, przynajmniej 5 dni w tygodniu, a także powinien posiadać przynajmniej jedną stałą placówkę w każdej gminie. Zgodnie z ustawą rolę tę przez okres trzech lat od jej wejścia w życie pełni Poczta Polska.
Będzie nowy przetarg na operatora wyznaczonego
Gdy uchwalano nowelizację, żaden inny podmiot poza Pocztą nie był w stanie wziąć na siebie obowiązków operatora wyznaczonego, jednak jeszcze w tym roku Urząd Komunikacji Elektronicznej powinien rozpisać konkurs na nowego operatora, który będzie pełnił tę funkcję do 2025 r.
Konkurs na nowego operatora wyznaczonego będzie nadzorował resort administracji i cyfryzacji
– Konkurs będzie rozpisany przez UKE, który jest nadzorowany przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji; jednocześnie ministerstwo to jest podmiotem, który sprawuje nadzór właścicielski nad Pocztą Polską, a Poczta będzie oczywiście startowała w konkursie na operatora wyznaczonego. Rysuje się tu wyraźny konflikt interesów, który może w jakiś sposób wpłynąć na jego przebieg" - tłumaczył współautor raportu Jacek Fundowicz.
Dodał, że w związku z planami prywatyzacji Poczty Polskiej na jej wycenę może w przyszłości wpływać to, czy będzie ona pełnić funkcję operatora wyznaczonego.
– Jeżeli operatorem zostanie Poczta Polska, jej wartość będzie znacznie wyższa - w tej chwili ok. dwóch trzecich przychodów Poczty pochodzi z usług, które zastrzeżone są dla operatora wyznaczonego. (...) Niezbędne jest jak najszybsze rozpisanie konkursu na operatora wyznaczonego tak, aby operatorzy mieli szansę przygotować się do konkursu. Powinny też zajść pewne zmiany instytucjonalne, które zapobiegłyby wypaczeniu jego wyników - argumentował Fundowicz.
Poczcie Polskiej pomaga urzędowe potwierdzenie przesyłki
Wyżnikiewicz zwracał uwagę na potrzebę zmian w prawie, które ograniczyłyby wymóg urzędowego potwierdzenia odbioru przesyłki rejestrowanej. – Jest przywiązanie do urzędowego potwierdzania, a prawo do urzędowego potwierdzania odbioru ma tylko operator wyznaczony w polskim prawie. (...) Np. ZUS jako jedna z nielicznych instytucji publicznych wysyła listy do swoich klientów, przyszłych emerytów zwykłą pocztą, bez potrzeby potwierdzenia, i świat się nie kończy" - dowodził wiceprezes IBnGR.
Przetargi pod Pocztę Polską
Zdaniem autorów raportu potrzebne jest także uwspólnienie infrastruktury pocztowej, a także poprawa nadzoru nad przetargami na usługi pocztowe organizowanymi przez instytucje publiczne.
– Poczta wygrywa rocznie ok. 2 tys. przetargów publicznych, przynoszą one poczcie przychody rzędu 2 mld 100 mln zł. Trzeba zwrócić uwagę, że duża część z tych przetargów została wygrana przez Pocztę przede wszystkim dzięki temu, że w specyfikacjach istotnych warunków zamówienia znajdowały się określone wymogi, które preferowały ją jako operatora wyznaczonego - wyjaśniał Fundowicz.
Z raportu UKE o stanie rynku pocztowego wynika, że w 2013 r. poza Pocztą Polską działało w sumie 274 operatorów pocztowych. Według IBnGR to w większości operatorzy lokalni, osoby fizyczne, także firmy kurierskie.
PAP, jk