– Pracownik otrzymuje minimalne wynagrodzenia w ramach umowy o pracę, a dodatkowo uzupełniane jest to umową cywilnoprawną, czyli umową zlecenia lub umową o dzieło - przekonuje mec. Piotr Wojciechowski, ekspert rynku pracy. W takiej sytuacji pracownik często nie ma wyboru. Zdarza się jednak też tak, że pracodawca oferuje pracownikowi dodatkową pracę i podpisuje z nim dodatkową umowę. – Mogę się umówić z pracodawcą, że będę pracował w oparciu o umowę o pracę, a następnie w ramach tzw. prac doraźnych, otrzymuje umowy cywilnoprawne. Pracodawca daje możliwość dorobienia pracownikowi, a ten się na to zgadza. Jednak dodatkowe umowy powinny dotyczyć prac spoza zakresu obowiązku pracownika wynikających z pracy na etacie.
Składki od wszystkich umów
W przypadku zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę i jednocześnie umowę cywilnoprawną u jednego pracodawcy, składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzane są od wszystkich umów. Jeżeli zatrudniamy pracownika na umowę o pracę a jednocześnie pracownik posiada umowę zlecenia w tej samej firmie, wówczas w przypadku np. wypłacenia wynagrodzenia chorobowego, otrzymuje on 80% zarówno z umowy od pracy jak i ze zlecenia, ale tylko w czasie jego obowiązywania – mówi Katarzyna Jankowska, ekspert zatrudnienia firmy Antal. Podobnie odprowadzane są składki od obu umów na ubezpieczenia społeczne – zatem pracodawca na tym nie zyskuje, a pracownik nie traci.
Umowy z różnymi pracodawcami
Problem pojawia się – i to zdarza się najczęściej w takich sytuacjach – że umowa cywilnoprawna podpisywana jest nie z tym samym pracodawcą, tylko z innym podmiotem – na co pracownicy często nie zwracają uwagi. – Dotychczas było tak, że jak zatrudnialiśmy pracownika, który miał już podpisaną umowę o pracę w innej firmie i od tej umowy były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne do kwoty minimalnego wynagrodzenia, w takim przypadku od umowy cywilnoprawnej z takim pracownikiem należało potrącić tylko składkę zdrowotną. Zdarzało się jednak tak, że pracownik podpisywał taką umowę z zupełnie inną firmą. W takiej sytuacji, pozostałe składki nie są odprowadzane, co oznacza m.in. mniejsze emerytury w przyszłości. Chociaż jak przekonują eksperci, młodzi o tym w ogóle nie myślą.
W praktyce pojawia się też jeszcze inna forma zatrudnienia półśmieciowego. – Zatrudnienie na niepełny wymiar umowy o pracę i jednocześnie uzupełnianie takiego zatrudnienia umowami cywilnoprawnymi - dodaje mec. Wojciechowski. W takiej sytuacji pracownik mam m.in. mniejszy wymiar urlopu i nie dostanie pełnego ekwiwalentu za niewykorzystane dni mu przysługujące. Znika też problem godzin nadliczbowych. W takich sytuacjach pracownik może próbować walczyć przed Sądem Pracy.
Dominik Olędzki