Redakcja dlahandlu.pl przygotowała przegląd najważniejszych wydarzeń w tym roku.
W styczniu pojawiła się w Polsce nowa sieć sklepów
Z początkiem stycznia na rynku pojawiła się nowa sieć Mila. 167 sklepów wystartowało w 89 miejscowościach. Mila to marka należącą do spółki market-Detal. Firma zapowiedziała otwieranie ponad 30 sklepów rocznie na terenie całego kraju. Supermarkety spółki market-Detal, funkcjonujące do końca 2014 r. pod szyldem POLOmarket, zyskały nową nazwę i wygląd. Sieć zatrudnia ponad 5 500 pracowników w sklepach, w biurach (Inowrocławiu, siedzibie firmy, Płocku i Warszawie) oraz w centrum logistycznym w miejscowości Krągola.
Jeronimo Martins Polska zmienia strategię
Jeronimo Martins Polska, właściciel sieci Biedronka, zweryfikował strategię i postanowił otwierać rocznie mniej sklepów (100 zamiast 300). Spowodowało to konieczność zmniejszenia liczby zatrudnionych w działach odpowiedzialnych za ekspansję. Zwolnienia grupowe objęły 130 osób.
Do UOKiK wpłynął wniosek Carrefour Polska o zgodę na przejęcie kontroli nad spółką Galerie Alkoholi, która jest częścią międzynarodowej grupy kapitałowej Belvedere. Sieć sklepów Galerie Alkoholi to ok. 40 placówek.
Tesco ubyło 10 placówek
Z końcem lutego zamknięto w Polsce cztery supermarkety Tesco: w Bydgoszczy, Kudowie-Zdroju, Legionowie i Ostrowcu Świętokrzyskim. Dwa kolejne sklepy - w Gniewie i Nowem - skończyły pracę na przełomie marca i kwietnia. We wszystkich sześciu placówkach Tesco było najemcą powierzchni handlowej. W trzech przypadkach umowy najmu wygasły, a w trzech kolejnych firma skorzystała z możliwości wcześniejszego rozwiązania umów. Zamknięcie sześciu sklepów pociągnęło za sobą wdrożenie procedury zwolnień grupowych co najmniej 56 osób. Tesco Polska na koniec 2015 roku zarządzało siecią 440 sklepów, co oznacza, że w ciągu roku firmie ubyło 10 placówek. Sytuacja na polskim rynku to tylko odprysk globalnych problemów sieci. Tesco zakończyło rok finansowy 2014/2015 r. ze stratą netto wynoszącą 6,38 mld funtów, czyli z najgorszym wynikiem w niemal stuletniej historii grupy. Jeszcze rok wcześniej Tesco mogło się pochwalić zyskiem rzędu 2,26 mld funtów. Fatalny wynik Tesco wynika przede wszystkim ze spadku wartości nieruchomości należących do sieci w Wielkiej Brytanii o 4,7 mld funtów. Sam zysk ze sprzedaży Tesco spadł w minionym roku finansowym niemal o trzy piąte. Wyniósł 1,4 mld funtów wobec 3,3 mld funtów rok wcześniej.
Biedronka kontra dostawcy produktów mleczarskich
Z początkiem kwietnia Biedronka zażądała od dostawców produktów mleczarskich obniżenia cen o 15-20 proc. Branża zdecydowała się szukać wsparcia w instytucjach rządowych. - Z wielkim zaniepokojeniem obserwujemy działania międzynarodowych sieci handlowych, szczególnie JMP, właściciela sieci Biedronka. Polityka sukcesywnego, nieuzasadnionego żądania obniżania cen dostawcom produktów mleczarskich była przez nas sygnalizowana i podnoszona wielokrotnie. (…) Te działania nasiliły się ponownie. Żądania natychmiastowego obniżania cen podstawowych produktów mleczarskich pojawiły się wraz z zakończeniem systemu kwotowania mleka. Zdaniem kierownictwa JMP uwolnienie rynku mleka spowodowało obniżkę cen na rynku europejskim. (...) - piszą przedstawiciele branży mleczarskiej. Posiadane przez Izbę informacje m.in. z Europejskiego Obserwatorium Cen i Eurostatu odnośnie cen wskazują na odwrotną sytuację. - Nieuczciwe naszym zdaniem praktyki stosowane przez JMP stoją w sprzeczności z zachowaniem równowagi rynkowej. Są namacalnym dowodem wykorzystywania przewagi konkurencyjnej firmy JMP wobec polskich przetwórców - dodają przedstawiciele branży.
W kwietniu sieć Stokrotka należąca do grupy Emperia Holding przejęła od spółek Frac Handel oraz Frac Handel Detal 19 sklepów zlokalizowanych na południu Polski. Umowa opiewała na kwotę 20,5 mln zł. Pierwszy sklep firmy FRAC Handel powstał w 1994 roku w Krośnie. Obecnie sklepy zlokalizowane są na terenie województw: podkarpackiego, małopolskiego i śląskiego.
W I kw. nadzwyczajne walne zgromadzenie spółki Czerwona Torebka podjęło uchwałę o rozwiązaniu spółki Dyskont Czerwona Torebka i przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego sieci. Decyzja o likwidacji została podjęta z uwagi na odchylenia od realizacji przyjętych założeń ekonomicznych dla sieci sklepów dyskontowych. Agresywna walka cenowa w tym segmencie rynku powodowała zwiększenie zapotrzebowania na środki finansowe, których zaangażowanie mimo wszystko nie gwarantowało uzyskania zadowalającej stopy zwrotu z inwestycji. Spółka Dyskont Czerwona Torebka w 2014 roku osiągnęła przychody w wysokości 46 mln zł. Strata odnotowana przez sieć 37. dyskontów wyniosła 25,9 mln zł.
Na początku maja sieci Stokrotka i Polomarket poinformowały o chęci współpracy handlowej poprzez utworzenie spółki Polskie Supermarkety. Obie sieci miały w niej objąć po 50 proc. udziałów. W ramach nowego podmiotu miał zostać utworzony dział handlowy odpowiedzialny za koordynację polityk zakupowych towarów handlowych obu sieci, rozwój wspólnej marki własnej oraz organizację bezpośredniego importu wybranych towarów. Porozumienie ostatecznie nie doszło do skutku, a pod koniec sierpnia br. zarządy obu spółek poinformowały o rozwiązaniu umowy.
Tego samego miesiąca dwie inne sieci również zdecydowały o współpracy. Spółki Merlin.pl i Alma Market zapowiedziały wspólną inwestycję w terminale „Coolmat”. Urządzenia mają służyć do odbioru produktów spożywczych zakupionych w sieci. Pierwszy punkt został otwarty parę miesięcy później na stacji benzynowej w Warszawie.
Pod koniec maja spółka Czerwona Torebka oraz Sowiniec Fundusz Inwestycyjny Zamknięty dokonali sprzedaży 500 tys. akcji spółki "DER" S.A. w likwidacji (dawniej "Dyskont Czerwona Torebka" S.A. w likwidacji). W wyniku transakcji spółka Dystrybucja Integrator nabyła akcje stanowiące 100 proc. w kapitale zakładowym „DER”. Prezesem spółki Dystrybucja Integrator jest Tadeusz Mrozek, który jest również prezesem Przedsiębiorstwa Presspo SA z Poznania. Firma w 2010 r. kupiła 35 dyskontów Biedronka.
Na początku czerwca media poinformowały, że sieć Biedronka zdecydowała się na zamknięcie projektu Kropka Relaks. W ramach sieci funkcjonowało łącznie pięć kawiarni, zlokalizowanych w Warszawie oraz w Sochaczewie. W przypadku punktów Kropka Relaks, które funkcjonowały w obrębie sklepów Biedronka, przestrzeń pozostała po kawiarniach zagospodarowana została na potrzeby istniejących placówek.
Jedną z najważniejszych wiadomości w roku podał brytyjski "The Guardian”. W lipcu gazeta opublikowała artykuł z informacją, że Lidl i Kaufland pożyczyły prawie miliard dolarów na rozwój we Wschodniej Europie m.in. od Banku Odbudowy i Rozwoju. Środki miały zapewnić mieszkańcom tych krajów tanią żywność, tworzyć nowe miejsca pracy i otwierać nowe rynki zbytu dla lokalnych producentów. Fundusze zostały wydane m.in. na ekspansję w Polsce. Przez wiele miesięcy środowiska branżowe krytykowały dotowanie rozwoju niemieckich sieci w Polsce.
Podatek od sieci handlowych pojawił się w połowie roku
W połowie roku zaczęły pojawiać się pierwsze konkrety ws. opodatkowania handlu. Na konwencji PiS prof. Konrad Raczkowski, członek rady programowej partii, zapowiedział inicjatywę opodatkowania dużych sieci detalicznych i instytucji finansowych. „ (…) należałoby wprowadzić podatek od dużych sieci detalicznych dowolnej branży, których całkowite obroty grupy kapitałowej lub grupy franczyzowej przekraczają 1 mld zł. Podlegałyby one progresywnemu opodatkowaniu zależnemu od wielkości obrotu od 0,5 proc. do 2 proc. (…) ” – mówił w czerwcu br. Raczkowski.
W lipcu media donosiły, że do Polski wejdzie nowy szyld hipermarketów – Bi1. Dwa miesiące później ruszyły pierwsze sklepy z nowym logo. Z szyldem Bi1 ma działać osiem byłych hipermarketów Real oraz dwa Auchan, które należały do firmy Schiever Polska.
W sierpniu informowaliśmy, że Lidl Polska planuje połączenie działalności inwestycyjnej z działalnością operacyjną oraz wydzielenie Centrum Usług Wspólnych. - Działania przyczynią się do jeszcze bardziej efektywnego rozwoju sieci Lidl w Polsce poprzez otwieranie kolejnych sklepów, tworzenie nowych miejsc pracy oraz rozwój pracowników – tłumaczyła wtedy spółka.
W połowie sierpnia w Galerii Bocheńskiej został otwarty pierwszy franczyzowy sklep Alma Smart. Jak pisaliśmy na początku roku, potencjał rynku dla swojego konceptu Alma szacuje na 200 sklepów.
W tym samym miesiącu sieć Lidl informowała o starcie nowej kampanii reklamowej z udziałem Doroty Wellmann i Karola Okrasy. Sieć zakończyła wtedy trwającą trzy lata kampanię z udziałem Pascala Brodnickiego i Karola Okrasy. Nawa reklama przybrała formułę talk show, a gośćmi programu zostali m.in. Stefano Terrazzino, Elizabeth Duda i Theofilos Vafidis, znani z programu "Europa da się lubić".
Ważnym wydarzeniem w polskim handlu była wiadomość o zmianach w Tesco. Media donosiły, że spółka przenosi centrum operacyjne z Polski do Czech. Efektem były zwolnienia grupowe, które przeprowadzono w dziale rozwoju inwestycji Tesco Polska. Ze 120-osobowego zespołu w polskim oddziale pozostało czterech pracowników.
We wrześniu Grupa Muszkieterów poinformowała o nowym koncepcie sklepów i usłudze Drive (zamówienia online, odbiór w sklepie) w sieci Intermarché. Podstawą konceptu jest nowa aranżacja i design wnętrza oraz dedykowane strefy produktowe. Nowy format został wprowadzony m.in. w placówkach w Poznaniu, Zielonej Górze Kluczborku, Międzychodzie, Obornikach Wlkp., Śremie, Turku oraz Brzesku.
Należąca do spółki Alma Market sieć convenience Food & Joy zamknęła swój jedyny sklep, który mieścił się u zbiegu ulic Mysiej i Nowego Światu w Warszawie. To oznacza koniec rozwoju tego projektu handlowego, gdyż wcześniej zamknięto także sklep Food and Joy przy ul. Postępu w Warszawie. W ciągu roku Alma zamknęła również pięć nierentownych lokalizacji delikatesów.
We wrześniu spółka Carrefour Polska otworzyła centrum „Smak Kariery”. Zaprojektowane z myślą o specyfice zawodów związanych z przetwarzaniem produktów spożywczych centrum ma być laboratorium zawodu dla przyszłych specjalistów zatrudnianych w sklepach sieci w całym kraju.
Spółka Szósta - Czerwona Torebka oraz Sowiniec Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, a także TELL S.A. z podpisały list intencyjny dotyczący potencjalnego nabycia przez TELL 100 proc. akcji spółki Merlin.pl S.A. Jednak już w październiku podano, że strony nie doszły do porozumienia w tej sprawie.
W październiku wybory parlamentarne wygrało Prawo i Sprawiedliwość, którego jednym ze sztandarowych postulatów było wprowadzenie podatku od sieci handlowych. W ostatnich miesiącach roku przedstawiciele sieci handlowych oraz zrzeszające je organizacje żywo dyskutowały na temat kształtu podatku. W opinii branży nie powinien być on uzależniony od powierzchni sklepu, ale od jego obrotów. Na początku przyszłego roku ruszą konsultacje w tej sprawie. Rząd zapowiedział, że jest otwarty na dialog z przedstawicielami branży.
Sieć Piotr i Paweł uruchomiła dla wybranych pracowników program zarządzania talentami pod nazwą „Mój sklep”. Program wpisuje się w strategię rozwoju sieci poprzez franczyzę w modelu pracowniczym. W tym samym miesiącu sieć ruszyła z projektem Piotr i Paweł Market. Nowy koncept przeznaczony jest dla franczyzobiorców prowadzących sklepy o powierzchni 250-500 mkw.
W październiku media podały również, że sieć klinik Walk'in Clinics stworzona przez Sociedade Francisco Manuel dos Santos, głównego akcjonariusza grupy Jeronimo Martins, chce rozpocząć ekspansję na rynki zagraniczne i przygotowuje strategię internacjonalizacji. Polska i Kolumbia stanowią oczywiste cele, ze względu na działalność Jerónimo Martins w tych krajach.
W tym samym miesiącu Drogerie Dayli Polska, spółka zależna Kerdos Group, porozumiały się z ING Bankiem Śląskim w kwestii restrukturyzacji zobowiązań kredytowych, które były podstawą do złożenia wniosku o upadłość likwidacyjną Kerdos Group. Kerdos cofnął więc wniosek o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku.
W listopadzie do życia powołano Forum Polskiego Handlu, którego sygnatariuszami są takie sieci handlowe jak Piotr i Paweł, MarcPol, Stokrotka, Eko Holding, Topaz, Arhelan, Polomarket, Piotruś Pan, Media Expert, PSB, Agata Meble. Firmy zrzeszone w FPH stoją na stanowisku, że jedynie podatek progresywny może pomóc w uporządkowaniu sytuacji na rynku handlowym w Polsce, który 25 lat temu został zalany przez międzynarodowe firmy.
Makro Cash & Carry i Auchan ogłosiły podpisanie umowy dotyczącej współpracy zakupowej. Zgodnie z jej zapisami każda ze stron podpisujących umowę pozostaje w pełni odpowiedzialna za swoją strategię handlową, w tym politykę cenową, ofertę produktową i marketingową. Współpraca między firmami, oparta na uzupełniających się działalnościach biznesowych, ma na celu "zapewnić konkurencyjność profesjonalnych klientów Makro oraz zwiększyć potencjał zakupowy konsumentów będących klientami sieci Auchan” – podały spółki.
W grudniu Carrefour uruchomił w Polsce sklep internetowy eCarrefour.pl. Po uruchomieniu nowej platformy zakupowej, Carrefour obecny jest w Polsce we wszystkich kanałach sprzedaży. W ofercie sklepu eCarrefour.pl znajduje się około 800 produktów, w tym: sprzęt RTV i AGD, komputery i akcesoria, telefony oraz sprzęt fotograficzny i optyczny.
Sieć zakończyła także kompleksową modernizację Galerii Grudziądzkiej – kolejnej galerii handlowej ze swojego portfolio. Na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy, spółka poddała remodelingowi łącznie 9 centrów handlowych oraz kilkadziesiąt hiper- i supermarketów.
Sieć Stokrotka 7 grudnia br. zawarła ze spółką KOMBI-2 w Żorach umowę, na podstawie której Stokrotka przejmie 9 lokalizacji sieci MIX znajdujących się w miastach takich jak Żory, Jastrzębie Zdrój, Pszczyna, Knurów i Czeladź. Średnia wielkość przejmowanych sklepów wynosi około 350 mkw. Wszystkie z nich to lokalizacje o charakterze osiedlowym, wpisujące się w aktualną strategię rozwoju spółki Stokrotka. Proces włączania sklepów do sieci Stokrotka rozpocznie się w drugiej połowie stycznia 2016 roku.
Auchan 10 grudnia otworzył hipermarket we Włocławku. To 25. sklep, który powstał w wyniku integracji sieci Real i Auchan, a 52. działający pod szyldem Auchan w Polsce. Od początku roku szyld zmieniło 12 sklepów Real.
Końcówka roku była trudna dla e-sklepu Merlin.pl. Wierzyciele spółki składali wnioski o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku Merlina. Merlin.pl podjął również decyzję o wdrożeniu procedury zwolnień grupowych w rozumieniu ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Główną przyczyną tych działań jest chęć dokonania reorganizacji celem maksymalnego ograniczenia kosztów działalności. Konieczność ich wdrożenia wynika z faktu zawarcia umowy współpracy ze spółką Topmall, która w listopadzie poinformowała, że zamierza wyciągnąć sklep Merlin.pl z kłopotów.