Cele ratowania gospodarki obciążonej konsekwencjami obostrzeń to pomoc w ratowaniu życia ludzi, utrzymanie funkcjonowania przedsiębiorstw oraz zachowanie stabilności finansowej. W przyszłości większym problemem będzie to, jak ponownie uruchomić popyt na towary i usługi. Do tego potrzebny jest duży bodziec fiskalny.
Zrzutka na ratowanie świata
Grupa G20 zobowiązała się do przekazania 5 bilionów dolarów na walkę z następstwami ekonomicznymi COVID-19, czyli kwoty większej niż szkody gospodarcze spowodowane pandemią.
Rząd znosi część obostrzeń od 12 lutego. Zobacz pełną listę zmian
Same Stany Zjednoczone zatwierdziły wsparcie fiskalne w wysokości ponad 2,3 biliona dolarów (około 10 procent ich PKB). Japonia obiecała plany ratunkowe sięgające 20 procent jej PKB. Programy te spowodują znaczące deficyty budżetowe i podniosą dług publiczny. Mimo to konieczne będzie uruchomienie dodatkowych programów ratunkowych, ponieważ pandemia może spowodować więcej infekcji, zgonów i niepokojów związanych ze zdrowiem publicznym, a tym samym dewastować gospodarkę.
Instytut Bruegla dokonał klasyfikacji środków fiskalnych podejmowanych przez rządy różnych krajów. Działania na poziomie fiskalnym pogrupowano w trzy kategorie:
- Natychmiastowy impuls fiskalny. Są to dodatkowe wydatki rządowe (takie jak środki na leczenie, utrzymanie zatrudnienia, subsydiowanie MŚP, inwestycje publiczne) oraz utracone dochody rządowe (takie jak umorzenie niektórych podatków i składek na ubezpieczenie społeczne).
Unijna komisarz: w wielu regionach fundusze europejskie ulegną podwojeniu, a nawet potrojeniu
- Odroczenia. Kilka krajów podjęło decyzję o odroczeniu niektórych płatności, w tym podatków i składek na ubezpieczenie społeczne, które z zasady powinny być spłacone w późniejszym terminie. Środki te poprawiają sytuację płynnościową osób fizycznych i przedsiębiorstw, ale nie anulują ich zobowiązań. Niektóre z tych odroczeń wygasają w 2021 r. lub później.
- Inne rozwiązania i gwarancje dotyczące płynności. Środki te obejmują gwarancje eksportowe, wsparcie płynności oraz otwarcie linii kredytowych za pośrednictwem krajowych banków rozwoju.
Poniższa tabela przedstawia rozwiązania w zakresie gospodarki przyjęte przez wybrane kraje. Rodzaje środków fiskalnych proponowanych przez rządy danych krajów zostały porównane do ich Produktu Krajowego Brutto z 2019 roku. Takie zestawienie pozwala na uchwycenie skali rządowej interwencji w gospodarce. Im większy procent, tym bardziej państwo zaangażowało się we wspieranie gospodarki.
Impuls fiskalny w poszczególnych krajach w stosunku do PKB. Źródło: Bruegel Institute
Polski rząd również aktywny
Trwa zapoczątkowany w 2020 roku program ochrony polskiej gospodarki. Od 15 stycznia 2021 r. przedsiębiorcy mogą składać wnioski o subwencje w ramach Tarczy Finansowej Polskiego Funduszu Rozwoju 2.0. O dodatkowe środki mogą ubiegać się mikrofirmy oraz małe i średnie przedsiębiorstwa z 45 branż najbardziej poszkodowanych w wyniku drugiej fali epidemii COVID-19. Strumień finansowego wsparcia Tarczy 2.0 obejmuje trzy instrumenty: Tarczę Finansową PFR dla MŚP 2.0, Tarczę Finansową dla Dużych Firm i umorzenie subwencji dla MŚP w ramach Tarczy Finansowej PFR dla MŚP 1.0, a ich łączna wartości to ok. 35 mld zł.
Impuls rozwojowy
– Plan dla Pracy i Rozwoju zawiera cały szereg konkretnych propozycji, które pomogą naszej gospodarce i społeczeństwu stawić czoła obecnym wyzwaniom, a gdy pandemia minie – piąć się w górę. Rozwój oznacza dla nas przede wszystkim poprawę jakości życia Polaków i dalsze wzmacnianie pozycji naszej gospodarki w świecie. Wiemy, że – aby to się udało – musimy kierować się zasadą: "Liczą się konkrety" – stwierdził wicepremier Jarosław Gowin.
Impuls dla rozwoju gospodarki po pandemii, przynieść mają różnorodne przygotowywane rozwiązania. Poniżej prezentujemy kilka wybranych, a więcej informacji można znaleźć na stronach Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii.
Jak usprawnić administrację publiczną? "Poszturchiwanie" urzędnika ma być jedną z metod
Tarcza prawna, która polega na usuwaniu barier administracyjnych, przyspieszeniu terminów w podejmowaniu decyzji i działaniach na rzecz bardziej przyjaznego otoczenia biznesu.
Nowa Polityka Przemysłowa "szyta na miarę", czyli dopasowana do potrzeb poszczególnych sektorów. Ma być to przemyślany pakiet impulsów rozwojowych dla branż wnoszących największą wartość dodaną w eksporcie.
Cyfryzacja kolejnych obszarów polskiej administracji, w tym procedur budowlanych.
Reforma zagospodarowania przestrzennego, która będzie poprzedzona jednak odpowiednio długim vacatio legis, by samorządy miały czas na przygotowanie się do niej.
Ulga na robotyzację, która pozwoli na przyspieszenie procesów automatyzacyjnych w firmach produkcyjnych.
Wsparcie innowacyjnych polskich firm m.in. przez ARP, NCBiR, PARP.
Strefa Pomysłodawcy, czyli przestrzeń otwarta na potrzeby innowatorów, wynalazców, wizjonerów, studentów, badaczy, pasjonatów nauki i nowych technologii.
Wspieranie inwestowania w Polskiej Strefie Inwestycji – w tym celu przygotowywana jest nowelizacja ustawy o PSI.
Pakiet mieszkaniowy, czyli szereg rozwiązań ważnych dla poprawy sytuacji mieszkaniowej Polaków.
PolskieRadio24.pl/NUSnews/Bruegel Institute/MRPiT/mib