Bank centralny uwolnił kurs rubla w 2014 r. po aneksji Krymu przez Rosję z Ukrainy, a w konsekwencji sankcji nałożonych na Rosję przez Zachód. Zgodnie z zasadą fiskalną przyjętą w 2017 roku w celu wzmocnienia Funduszu Bogactwa Narodowego (NWF) Rosja kupuje walutę obcą, gdy ceny ropy są wysokie, a sprzedaje, gdy ceny spadają poniżej 44 dolarów za baryłkę, chroniąc rubla przed wahaniami cen ropy. W 2020 roku Rosja sprzedawała walutę, co pomogło ograniczyć straty rubla w obliczu załamania cen ropy, pandemii COVID-19 i ryzyka geopolitycznego.
"Ponieważ ceny ropy i gazu pozostają wysokie, uważamy, że głównym czynnikiem deprecjacji rubla są czynniki geopolityczne", a nie fundamentalne wskaźniki makro - podał Sberbank CIB.
Pomimo niebezpiecznej geopolityki, rosyjscy urzędnicy twierdzą, że podstawy gospodarcze są silne i że wahania rubla są tymczasowe.
Bilans handlowy
"Historycznie wysoka nadwyżka na rosyjskim rachunku obrotów bieżących w wysokości 120,3 mld dolarów, równa 7 proc. produktu krajowego brutto i spowodowana wysokimi cenami gazu w ubiegłym roku, wspiera rubla" - podał ING.
Jednak odpływ kapitału netto wzrósł w ubiegłym roku do 72 mld dolarów, czyli najwięcej od 2014 roku i wzrósł z 50,4 mld dolarów w 2020 roku. "To powoduje, że rubel jest ciągle niedowartościowany, co jest korzystne dla bilansu handlowego" - dodał ING.
Inflacja
Choć słabszy rubel wspiera dochody budżetowe to przyczynia się do inflacji, która w tym tygodniu osiągnęła 8,62 proc. w ujęciu rocznym, dwukrotnie przekraczając cel banku centralnego i znajdując się w pobliżu sześcioletnich maksimów.
"Biorąc pod uwagę wysoką zmienność na rosyjskich rynkach finansowych w ostatnich dniach, (możliwość) podniesienia przez bank centralny głównej stopy procentowej o 100 punktów bazowych rośnie", powiedział Alfa Bank, prognozując ósmą z rzędu podwyżkę w lutym do 9,5 proc.
Rezerwy
Rosyjskie rezerwy złota i forex są na historycznie wysokim poziomie ponad 630 mld dolarów, co wystarczy na pokrycie 25 miesięcy importu lub 490 mld dolarów długu zagranicznego Rosji, jak podał Renaissance Capital.
W zeszłym roku Rosja odnotowała nadwyżkę budżetową w wysokości prawie 7 miliardów dolarów, dzięki cenom energii i słabemu rublowi. Płynne aktywa NWF - środki na rachunkach banku centralnego - osiągnęły 113,5 mld dolarów, czyli 7,3 proc. PKB.
"To może być wykorzystane dla celów budżetowych w czasach napięć" - powiedział Morgan Stanley.
Obligacje i rynki akcji
Inwestorzy zagraniczni sprzedali obligacje skarbowe OFZ o wartości 214 mld rubli (2,8 mld USD) w okresie listopad-grudzień, przy czym udział obcokrajowców wśród posiadaczy OFZ zmniejszył się o 1,1 pkt proc. do 19,5 proc. na koniec roku.
Zgodnie z obowiązującym prawem bank centralny nie może bezpośrednio kupować OFZ z rynku, ale ministerstwo finansów zapowiedziało, że rosyjskie banki mogą wkroczyć i zwiększyć portfel krajowych obligacji.
Na inwestorów amerykańskich przypada około jednej trzeciej zagranicznych OFZ, czyli mniej niż na państwowy VTB, drugi co do wielkości bank w Rosji, który ma w portfelu prawie 2 biliony rubli OFZ.
Ministerstwo finansów odwołało niedawno aukcje obligacji w związku z dużą zmiennością. Twierdzi, że silna pozycja fiskalna pozwala na zaciąganie mniejszych pożyczek. Rosja cieszy się zadłużeniem na poziomie 20 proc. w stosunku do PKB, poniżej średniej 60 proc. na rynkach wschodzących.
Rosyjski rynek akcji jest 2,4 razy tańszy niż rynki wschodzące i prawie 5 razy tańszy niż S&P 500 - podał Gazprombank w nocie. Średnia stopa dywidendy wynosi 10 proc. i może zapewnić solidne zyski, przy czym eskalacja geopolityczna oferuje atrakcyjne ceny - powiedział Gazprombank.
"Ale poziom niepewności jest nadal wysoki" - powiedział bank.
Liczby mówią za siebie
Gazociąg Nord Stream 2 może zostać wstrzymany, jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, zasygnalizowała w czwartek szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, odnosząc się do niedziałającego jeszcze gazociągu, który ma transportować gaz z Rosji do Niemiec.
- Chcę być dobrze zrozumiana: nic nie jest poza dyskusją, wszystko jest na stole - powiedziała von der Leyen w wywiadzie dla CNN późnym w czwartek, odpowiadając na pytanie, czy Nord Stream 2 zostanie wstrzymany, jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę.
Wysiłki dyplomatyczne są kontynuowane, aby rozładować kryzys wywołany przez Rosję, która zmasowała około 100 000 żołnierzy w pobliżu granic Ukrainy.
- Komisja (Europejska) jest odpowiedzialna za projektowanie, kształtowanie i rozwijanie sankcji (na Rosję) - w dziedzinie finansów, w dziedzinie gospodarki, w dziedzinie technologii - powiedziała von der Leyen.
UE jest największym partnerem handlowym Rosji, z około 40 proc. udziałem w handlu towarami, i największym inwestorem zagranicznym w Rosji, z 75 proc. bezpośrednich inwestycji zagranicznych pochodzących z bloku, zauważyła.
- Te liczby mówią, że mamy silną pozycję i że eskalacja agresji przeciwko Ukrainie byłaby dla Rosji bardzo bolesna - powiedziała von der Leyen, dodając, że bardzo blisko współpracuje z prezydentem USA Joe Bidenem nad strategicznym partnerstwem w zakresie bezpieczeństwa energetycznego.
Zapytana o możliwość odcięcia Rosji od globalnego systemu płatności SWIFT w przypadku ataku na Ukrainę, von der Leyen powtórzyła, że nic nie jest wykluczone. Odmówiła jednak szczegółowego omówienia pakietu sankcji UE.
Czytaj także:
PolskieRadio24.pl/ Reuters/ PAP/ mib