Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przedstawił 8 istotnych poglądów. Postępowania przed sądami w Warszawie, Krakowie i Łodzi dotyczą umów kredytów hipotecznych waloryzowanych kursem franka szwajcarskiego.
Większość spraw odnosi się do opłat pobranych w oparciu o niedozwolone postanowienia dotyczące obliczania kwoty i rat kredytu, jedna - do ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, a w jednej z nich poruszone są obie kwestie.
Sporne klauzule waloryzacyjne
Spory konsumentów z bankami BPH, BZ WBK, Deutsche Bank, Getin Noble Bank (2 spory), Millenium i PKO BP dotyczą opłat pobranych na podstawie kwestionowanych klauzul waloryzacyjnych.
Urząd wskazał, że na ich mocy banki ustalają sposób wyliczania wysokości kwoty i poszczególnych rat kredytu w oparciu o kursy kupna i sprzedaży franka szwajcarskiego zawarte w tabeli. Jednocześnie kredytobiorcy nie są w stanie zweryfikować, czym kierują się banki w podejmowaniu decyzji o wysokości kursów walut.
Dlatego, zdaniem UOKiK, klauzule te są niedozwolone.
Co więcej w 6 poglądach urząd wskazał, że uznanie przez sąd postanowień dotyczących waloryzacji kwoty kredytu i rat kredytu za niedozwolone może powodować nieważność umowy.
Dzieje się tak, ponieważ szkodliwe dla konsumenta postanowienia nie obowiązują od momentu zawarcia umowy. W dodatku nie ma możliwości ich zastąpienia przepisami prawa. W ocenie urzędu, orzeczenie unieważniające umowę powinno nastąpić jedynie w sytuacji, gdy konsument w pełni zaakceptuje takie rozwiązanie.
Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego sprzeczne z interesami konsumentów
Urząd wydał też pogląd odnoszący się do sporów konsumentów z mBankiem oraz BZ WBK o postanowienia dotyczące ubezpieczenia niskiego wkładu własnego.
UOKiK uznał je za sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy konsumentów. Nie informują one kredytobiorców jakie są warunki ubezpieczenia, jego zakres ani w jaki sposób przedsiębiorca wylicza opłaty z tego tytułu. Obciążają kredytobiorców kosztami świadczenia, którego jedynym jego beneficjentem jest bank. Jednocześnie konsumenci nie mogą sprawdzić, za co tak naprawdę płacą.
Czym jest istotny pogląd w sprawie konsumenckiej
Jak czytamy w komunikacie UOKiK, istotny pogląd w sprawie to pisemne stanowisko prezesa UOKiK, w którym urząd przedstawia argumenty i poglądy ważne dla danego sporu, opierając się na określonym stanie faktycznym i prawnym. Z tego względu ocena przedstawiona w istotnym poglądzie nie może być odniesieniem do innych spraw.
- Wydawany jest tylko w sprawie toczącej się przed sądem; jest wydawany, jeżeli przemawia za tym interes publiczny; dotyczy sporu między konsumentem a przedsiębiorcą; Prezes UOKiK może przedstawić istotny pogląd w sprawie z własnej inicjatywy, na wniosek konsumenta lub przedsiębiorcy bądź na wniosek sądu; Prezes UOKiK może wydać istotny pogląd we wszystkich sprawach z zakresu ochrony praw konsumentów, nie tylko usług finansowych.
Ocena prawna przedstawiona przez urząd nie może stanowić odniesienia dla innych spraw, które pozornie mogą wydawać się podobne. W każdym przypadku prezes UOKiK ocenia stan faktyczny i prawny, orzecznictwo w danej sprawie oraz wniosek skierowany przez powodów.
Wydane do tej pory poglądy są dostępne na stronie internetowej UOKiK: https://uokik.gov.pl/istotny_poglad_w_sprawie.php.
PAP, jk