Niektóre z wróżb były bardzo widowiskowe - mówi Amudena Rutkowska z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Przykładem może być podrzucanie do sufitu niektórych potraw wigilijnych. Jeżeli przyklejały się one do sufitu, wróżyło to spełnienie wypowiedzianego wcześniej życzenia.
Dużą wagę przywiązywano także do pogody. Począwszy od pierwszego dnia Świąt Bożego Narodzenia bacznie się jej przyglądano przez dwanaście kolejnych dni. Każdy z tych dni odpowiadał jednemu miesiącowi w roku. W ten sposób określano, czy aura będzie sprzyjać w danym roku. Kierownik Białostockiego Muzeum Wsi Artur Gaweł opowiada, że podczas wieczerzy także uważnie spoglądano w niebo. Chmury nie były dobrą wróżbą, gwiazdy zapowiadały pomyślność. Dobrze widoczna droga mleczna oznaczała, że krowy dadzą dużo mleka.
Była też cała gama wróżb matrymonialnych. Wróżyły sobie głównie dziewczęta, które chciały się w ten sposób dowiedzieć się, kiedy wyjdą za mąż. Jednym z przykładów może być wróżenie sobie z gałęzi drzewa owocowego, uciętej w wigilię Świętego Andrzeja. Jeżeli taka gałąź zakwitła w wigilię Bożego Narodzenia, oznaczało to rychłe zamążpójście.
Patryk Pawlaczyk z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, dodaje, że wróżono sobie także z opłatka. Podkładano go pod misy, z których spożywano potrawy wigilijne. Na zakończenie uczty sprawdzano, czy opłatek przykleił się do niej. Jeżeli tak oznaczało to urodzaj.
Dr Grzegorz Odoj, etnolog z Uniwersytetu Śląskiego, przytacza kolejne zabobony związane ze świętami. Tego dnia lepiej było powstrzymać się od pracy. Wbijanie gwoździ zwiastowało ból zębów, rąbanie drewna ból głowy.
W Wigilię Bożego Narodzenia praktykowano także obrzędy związane z kultem zaduszkowym, m.in. nie sprzątano jedzenia ze stołu wierząc, że w czasie wyjścia rodziny na Pasterkę do chałupy wracają dusze przodków i się posilają. Resztki ze stołu sprzątano dopiero po świętach, mieszano z opłatkiem koloru różowego i zanoszono zwierzętom.
IAR, fc