W Rosji, Czechach, na Litwie i Ukrainie oraz w wielu innych zakątkach świata ogłoszono też żałoby narodowe. Swój udział w niedzielnych uroczystościach pogrzebowych Pary Prezydenckiej zapowiedziało ponad 70 głów państw. Kondolencje narodowi polskiemu oraz rodzinom ofiar złożyli nie tylko nasi sąsiedzi, ale także przedstawiciele niemal wszystkich krajów europejskich, Stanów Zjednoczonych, Kanady, Izraela.
Katyń to dla Polaków przeklęte miejsce i słowo
Większość deklaracji podkreślała bezprecedensowe rozmiary tragedii. "To coś, w co trudno uwierzyć" – powiedział Vaclav Havel, były prezydent Republiki Czeskiej. "W tej chwili nie mamy jeszcze wystarczającego dystansu, abyśmy potrafili to określić" - dodał.
Z kolei profesor Richard Pipes, historyk i były doradca prezydenta Ronalda Reagana ocenił: "Stała się rzecz okropna. Katyń to dla Polaków przeklęte miejsce i słowo. Straszne jest to, że elity kraju, ludzie doświadczeni, zginęli wszyscy jednego dnia. To z pewnością wielka tragedia dla Polski".
Polityczny aspekt tragedii podkreślała amerykańska Sekretarz Stanu Hilary Clinton. W telefonicznej rozmowie z ministrem spraw zagranicznych Radosławem Sikorskim stwierdziła: "Wraz z Prezydentem Kaczyńskim i jego małżonką odeszli polscy przywódcy z różnych ugrupowań politycznych, którzy kształtowali transformację demokratyczną Polski po roku 1989, zapewniając krajowi obiecującą przyszłość".
Międzynarodowy wymiar katastrofy podkreślił Hans-Gert Pöttering, były przewodniczący Parlamentu Europejskiego, obecnie szef Fundacji Konrada Adenauera: "W tych godzinach nasze myśli wracają do historycznego ruchu Solidarności, dla którego Prezydent Kaczyński i wielu polskich patriotów, którzy razem z nim zginęli, tak wiele zrobili dla Polski i tym samym dla wolności w całej Europie".
"Wielki wojownik"
Hołdy składane przez światowych przywódców przybierały często bardzo osobisty charakter. Przyjacielem swoich ojczyzn nazwali Lecha Kaczyńskiego m.in. aktualni prezydenci Czech, Serbii, Litwy oraz Gruzji. Micheil Saakaszwili użył także określenia „wielki wojownik” i polecił nadać pośmiertnie prezydentowi Polski tytuł oraz order Narodowego Bohatera Gruzji.
" W takich chwilach wszyscy jesteśmy Polakami "- powiedział prezydent USA Barack Obama podczas szczytu nuklearnego w Waszyngtonie. Pamięć ofiar katastrofy uczczono minutą ciszy.
"To też nasza tragedia"
Tak emocjonalny i empatyczny ton nie należał bynajmniej do wyjątków. "To oczywiście przede wszystkim tragedia Polski i polskiego narodu, lecz jest to także nasza tragedia. Odczuwamy wielki ból razem z Wami i przeżywamy to tak samo jak Wy" - zadeklarował Wladimir Putin.
Znalazło to zresztą wyraz w szczególnym zaangażowaniu całego rosyjskiego aparatu państwowego w organizację uroczystości żałobnych i pogrzebowych, a także w zauważalnej zmianie polityki naszego wschodniego sąsiada wobec tragedii katyńskiej sprzed siedemdziesięciu lat.
O krok dalej posunął się kontrowersyjny polityk rosyjski oraz Wiceprzewodniczący Dumy Państwowej, Władimir Żyrinowski, który oświadczył w środę: "To my ponosimy odpowiedzialność, jeśli pozwalamy lądować we mgle obcemu samolotowi z polityczną elitą całego kraju".
Z kolei premier Andrius Kubilius (nawiązując do decyzji parlamentu litewskiego, który odmówił polskiej mniejszości zapisywania swego nazwiska w formie polskiej) przyznał: "Pozostaje ubolewać, że w taki sposób pożegnaliśmy się z prezydentem Kaczyńskim.Jest to bardzo bolesna lekcja, być może była potrzebna, abyśmy wyciągnęli odpowiednie wnioski".
Kondolencje z całego świata
Kondolencje rodzinom ofiar katastrofy oraz narodowi polskiemu złożyli również m.in. królowa brytyjska Elżbieta II, prezydent Federacji Rosyjskiej Dimitrij Miedwiejew, premier Wielkiej Brytanii Gordon Brown, kanclerz Niemiec Angela Merkel, minister spraw zagranicznych Bernard Kouchner, prezydent Węgier Laszlo Solyom, prezydent Izraela Szimon Peres oraz prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz.
Elżbieta II, królowa brytyjska
"Z głębokim smutkiem dowiedziałam się o śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego i pierwszej damy Pani Kaczyńskiej. Przy tej smutnej okazji przypominam sobie długą i budzącą szacunek karierę prezydenta Kaczyńskiego w służbie państwu oraz jego rolę w ruchu Solidarności. Śmierć wielu innych pierwszoplanowych polskich osobistości, w tym byłego prezydenta na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego, pogłębia tę tragedię. Chciałabym złożyć moje najgłębsze kondolencje całemu narodowi polskiemu".
Dmitrij Miedwiediew, prezydent Federacji Rosyjskiej
"Z głębokim i szczerym żalem i współczuciem, jak i wszyscy obywatele Rosji odebrałem wiadomość o tragedii, która miała miejsce – śmierci w katastrofie samolotu niedaleko Smoleńska Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego i jego małżonki, członków wieloosobowej delegacji polskiej, udającej się na uroczystości żałobne w Katyniu. Wydałem polecenia w sprawie przeprowadzenia wnikliwego dochodzenia przyczyn katastrofy w jak najściślejszym i dogłębnym współdziałaniu ze stroną polską. Rosja łączy się w bólu i żałobie z Polską".
Gordon Brown, premier Wielkiej Brytanii
"Jestem wstrząśnięty i zasmucony śmiercią prezydenta Polski Lecha Kaczyńskiego i jego małżonki Marii. Prezydent Kaczyński był jedną z tych postaci, które kształtowały współczesną historię polityczną Polski - począwszy od działalności w ruchu "Solidarność", poprzez długą i wybitną karierę w służbie publicznej, gdzie między innymi sprawował funkcję ministra sprawiedliwości i prezydenta Warszawy, aż po urząd prezydenta Polski. Świat będzie go opłakiwał i pamiętał jako żarliwego patriotę i demokratę. W tej najtrudniejszej ze wszystkich chwil jestem myślami z jego rodziną i rodakami".
Angela Merkel, kanclerz Niemiec
"Z przerażeniem i konsternacją przyjęliśmy wiadomość o wypadku samolotu polskiego prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Nasze myśli i współczucie są z rodziną prezydenta oraz rodzinami wielu ofiar katastrofy. To polityczna i ludzka tragedia dla Polski, naszego sąsiada. (...) Lech Kaczyński był autentycznym reprezentantem interesów swojego kraju. Kochał swój kraj, był wojowniczym Europejczykiem. (...) Całe jego życie koncentrowało się na walce o wolność Polski i wolność Europy. Chętnie wspominam to, że Lech Kaczyński zaprosił mnie na obchody polskiego Narodowego Święta Niepodległości 11 listopada 2008 r. To był szczególny gest wobec niemieckiego sąsiada".
Bernard Kouchner, minister spraw zagranicznych Francji
"Z niezmiernym smutkiem dowiedziałem się o katastrofie lotniczej, w której życie stracili prezydent Lech Kaczyński oraz jego Małżonka, jak i wiele innych osób, które im towarzyszyły w podróży do miejsca upamiętniającego zbrodnię katyńską. W tych szczególnie tragicznych okolicznościach pragnę dać wyraz głębokiemu wzruszeniu oraz pełnej solidarności z polskim rządem i narodem, jakże dotkliwie poruszonych tym dramatycznym wydarzeniem. Składam dzisiaj pełen szacunku i wzruszenia hołd Lechowi Kaczyńskiemu jako mężowi stanu, oddaję również cześć jego wielkim zaletom ducha i jego politycznemu zaangażowaniu w służbie polskiego narodu. Chciałbym mu oddać cześć nie tylko jako czołowemu przywódcy politycznemu wielkiego, zaprzyjaźnionego kraju, ale także uczcić pamięć osoby serdecznej, którą wspominam bardzo ciepło i wraz z którą udało nam się pokonać wiele trudności. Zawsze czuwał nad tym, by współpraca Francji i Polski rozwijała się w duchu dialogu i zaufania".
Laszlo Solyom, prezydent Węgier
"Prezydent Kaczyński stale pracował na rzecz interesów Polski w polityce europejskiej i wyjątkowo troszczył się o przyjaźń polsko-węgierską, upamiętnianą razem co roku. Byłem głęboko zszokowany, gdy dowiedziałem się o śmierci polskiego prezydenta, jego żony i innych polskich ofiar, i przekazuję wyrazy głębokiego współczucia w imieniu moim własnym, mojej małżonki i w imieniu Węgier".
Szimon Peres, prezydent Izraela
"Katastrofa jest ciężkim ciosem dla narodu polskiego i całego świata. Prezydent Kaczyński i jego małżonka Maria przyczynili się do pogłębienia relacji między narodami polskim i żydowskim, mieli również olbrzymi wkład w zabliźnianie ran przeszłości oraz budowanie wspólnej i lepszej przyszłości".
Wiktor Janukowycz, prezydent Ukrainy
"Z wielkim żalem i trudnym do wyrażenia bólem przyjęto na Ukrainie tragiczną wieść o katastrofie samolotu, w którym przebywał prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński z małżonką oraz przedstawicielami politycznego i duchowego kierownictwa państwa. W tym okresie głębokiej żałoby podzielamy ból straty, którą poniósł zaprzyjaźniony naród i smucimy się wraz z rodzinami ofiar".
Michał Mendyk, dp, fronda.pl, onet.pl, rp.pl, wp.pl, gazeta.pl, dziennik.pl, tvn24.pl, wprost.pl