Trwają wybory samorządowe. Ważne informacje o sposobie głosowania

Państwowa Komisja Wyborcza apeluje, by na kartach do głosowania niczego nie dopisywać i by znak X był postawiony czytelnie, tak by komisja obwodowa miała pewność co do ważności oddanego głosu.

W lokalu wyborczym otrzymamy cztery lub trzy karty do głosowania - na każdej można oddać głos tylko na jedną osobę. Na dole każdej karty znajdzie się informacja o sposobie głosowania.

Ogółem wybierzemy ponad 46 tysięcy radnych. Wskażemy także półtora tysiąca wójtów, 823 burmistrzów i 107 prezydentów. Do głosowania w wyborach samorządowych jest uprawnionych ponad 30,24 mln osób; wybory odbędą się w 26 983 obwodach głosowania.

Obowiązuje cisza wyborcza, która potrwa do zakończenia wyborów.

O 20:45 ze studia im. Władysława Szpilmana w Warszawie Polskie Radio rozpocznie nadawanie specjalnego wieczoru wyborczego. Będzie to jeden program dla wszystkich anten Polskiego Radia, tworzony i realizowany przez Polskie Radio 24, przy udziale Programu 1 i radiowej Trójki. Wieczór wyborczy wzbogacą wejścia na żywo reporterów Informacyjnej Agencji Radiowej. W każdej godzinie studio będą odwiedzać politycy, politolodzy, publicyści i eksperci marketingu politycznego.

Całość transmitowana będzie online. Więcej informacji oraz streaming na stronie PolskieRadio24.pl.

ZOBACZ TAKŻE: PORADNIK WYBORCZY >>>

Jak głosujemy?

Aby w wyborach samorządowych oddać ważny głos, należy postawić znak X w kratce przy jednym nazwisku kandydata na karcie do głosowania. PKW apeluje, by wyborcy nie zamazywali kratek, a jedynie stawiali znak X przy nazwisku kandydata, na którego chcą zagłosować.

Wszystkie karty do głosowania będą koloru białego, przy czym nazwiska kandydatów będą wydrukowane na kolorowym tle.

Tam, gdzie wyborcy otrzymają cztery karty do głosowania, nazwiska kandydatów znajdą się na tle: szarym – w wyborach do rad gmin w gminach do 20 tys. mieszkańców oraz powyżej 20 tys. mieszkańców, żółtym – w wyborach do rad powiatu, niebieskim – w wyborach do sejmików wojewódzkich i różowym w wyborach wójta, burmistrza.

W miastach na prawach powiatu wyborcy otrzymają tylko trzy karty. Na szarym tle znajdą się nazwiska kandydatów do rady miasta, na niebieskim – do sejmików wojewódzkich, a na różowym – w wyborach prezydenta miasta. Kart wyborczych w miastach na prawach powiatu jest mniej, gdyż nie odbywają się w nich wybory do rad powiatu.

Wyjątkiem jest Warszawa, gdzie wyborcy oprócz tych trzech kart, otrzymają dodatkowo kartę w wyborach do rady dzielnicy – nazwiska kandydatów znajdą się na niej na tle żółtym.

Na każdej z kart do głosowania można postawić tylko jeden znak X przy jednym nazwisku.

Znowelizowany w styczniu Kodeks wyborczy wprowadził nową definicję znaku X, według której są to "co najmniej dwie linie, które przecinają się w obrębie kratki". Ponadto, nowela wprowadziła przepis, na mocy którego dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych numerów list i nazw albo dopisków, w tym w kratce lub poza nią, nie wpłynie na ważność oddanego głosu. Dotychczas w kratkach przy nazwiskach kandydatów nie można było dokonywać żadnych korekt.

Państwowa Komisja Wyborcza wielokrotnie zwracała uwagę, że zmiany te mogą wprowadzić zamieszanie wśród wyborców, a przede wszystkim stanowić problem dla komisji wyborczych przy odczytywaniu intencji wyborców.

Za nieważny uznaje się głos, gdy wyborca w żadnej z kratek nie postawi znaku X lub zagłosuje na więcej niż jedną osobę.

W swoim stanowisku PKW wyjaśniła, że dopisek lub znak, który ma formę nieprzecinających się linii, nie ma wpływu na ważność głosu. Jeśli jednak w jednej kratce jest już przez wyborcę postawiony znak X, a wyborca dokonując dopisku w innej kratce, zawrze w niej taki znak, który będzie zawierał przecinające się linie, to automatycznie wypełni definicję znaku X (co najmniej dwie linie przecinające się w obrębie kratki), co oznaczać będzie, że wyborca postawił kolejny znak X, a to skutkuje nieważnością głosu.

Komisja podkreśliła, że tzw. zamazanie kratki w sposób, w rezultacie którego da się wyróżnić przecinające się linie, także wypełnia definicję znaku X (co najmniej dwie linie przecinające się w obrębie kratki).

Z kolei jednolite zamazanie kratki – jak wskazano w stanowisku – może powodować niepewność, czy pod nim znajduje się znak X, co stwarza ryzyko uznania głosu za nieważny. "Dlatego Państwowa Komisja Wyborcza apeluje, by wyborcy nie zamazywali kratek, a jedynie stawiali znak X przy nazwisku kandydata, na którego chcą zagłosować" – dodano.

Co zabrać ze sobą do lokalu wyborczego?

Wybierając się na głosowanie, należy pamiętać o kilku niezbędnych rzeczach. 

Podstawa to dokument, który umożliwi komisji obwodowej potwierdzenie naszej tożsamości. - Musi to być dokument ze zdjęciem. Najlepiej jeśli jest to dowód osobisty lub paszport, ale można posłużyć się również innym dokumentem, musi to być dokument urzędowy, wiarygodny dla komisji obwodowej - mówi Krzysztof Lorentz z Krajowego Biura Wyborczego.

Osoby mające problem ze wzrokiem powinny pamiętać o okularach.

W lokalu komisji obwodowej po sprawdzeniu tożsamości wyborcy, komisja wyda mu za pokwitowaniem karty do głosowania. 

- Kwitujemy odbiór kart w spisie wyborców. Wyborca udaje się do pomieszczenia za osłoną, zapewniającego tajność głosowania, wypełnia karty i wrzuca je do urny. Akt głosowania wygląda podobnie jak w innych wyborach. Różni się tylko tym, że w tych wyborach otrzymujemy największą liczbę kart do głosowania, gdyż wybieramy największą liczbę organów - wyjaśnia Krzysztof Lorentz. 

Urny wyborcze są przezroczyste. Krajowe Biuro Wyborcze zaleca, by złożyć kartę w taki sposób, by strona zadrukowana nie była widoczna. W ten sposób nie ujawnimy treści naszego głosu.

Ułatwienia dla osób niepełnosprawnych

Możliwość zastosowania nakładki brajlowskiej, głosowanie przez pełnomocnika czy ułatwienia w dostępie do lokali wyborczych. To udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami, które będą chciały oddać głos w dzisiejszych wyborach samorządowych.

Jak mówi Krzysztof Lorentz z Krajowego Biura Wyborczego, znaczna część lokali wyborczych jest przystosowana do potrzeb niepełnosprawnych.

- Są to udogodnienia, które dotyczą nie tylko osób niewidzących, ale poruszających się na wózkach czy mających inne niepełnosprawności. Spotkamy też na kartach specjalne oznaczenia dla osób niewidzących i niedowidzących, pomagających im użyć brajlowskiej nakładki na kartę do głosowania - dodaje Krzysztof Lorentz.

Informację o lokalach wyborczych dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych można znaleźć w Biuletynie Informacji Publicznej danej gminy lub w obwieszczeniach wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

Każdy niepełnosprawny może korzystać w lokalu wyborczym z pomocy innej osoby, w tym niepełnoletniej. Pomocnik niepełnosprawnego nie może jednak sugerować sposobu głosowania ani głosować w zastępstwie wyborcy. Pomoc może mieć tylko charakter techniczny.

Do 8 października osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności mogły zgłosić chęć głosowania korespondencyjnego. Natomiast do 12 października można było zgłosić wolę głosowania przez pełnomocnika. Taka możliwość przysługiwała wyborcom, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończyli 75 lat, a także wyborcom z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Wieczór wyborczy w Polskim Radiu

O 20:45 ze studia im. Władysława Szpilmana w Warszawie, Polskie Radio rozpocznie nadawanie specjalnego wieczoru wyborczego. Będzie to jeden program dla wszystkich anten Polskiego Radia, tworzony i realizowany przez Polskie Radio 24, przy udziale Programu 1 i radiowej Trójki.

Wieczór wyborczy podzielony zostanie na trzy części. W każdej z nich prowadzący rozmawiać będą z kilkoma grupami gości. W każdej godzinie studio odwiedzą politycy, politolodzy, publicyści i eksperci marketingu politycznego. Zapraszani uczestnicy będą się zmieniać, podobnie jak tematyka rozmów. Każda godzina będzie przynosiła nowe dane i aktualne sondaże.

Istotnym elementem wieczoru wyborczego Polskiego Radia będą częste łączenia ze sztabami wyborczymi poszczególnych partii, skąd reporterzy Informacyjnej Agencji Radiowej przekazywać będą relacje o reakcjach i wrażeniach polityków w związku z pojawiającymi się wynikami. Nie zabraknie także transmisji przemówień liderów największych i zwycięskich partii. Wieczór prowadzić będą, między innymi, Adrian Klarenbach, Krzysztof Świątek, Agnieszka Kamińska (wicedyrektor Polskiego Radia 24), Piotr Gociek i Marcin Pośpiech.

Wieczór wyborczy rozpocznie się o 20.45 i potrwa do pierwszej w nocy. Całość transmitowana będzie online. Więcej informacji oraz streaming na stronie polskieradio24.pl. 

Cisza wyborcza - sankcje przewidują grzywny do 1 miliona złotych

O północy z piątku na sobotę rozpoczęła się cisza wyborcza i potrwa do końca głosowania w niedzielę. Za złamanie ciszy wyborczej grozi nawet 1 mln zł grzywny; zabronione jest publikowanie sondaży, agitowanie na rzecz konkretnych kandydatów i list. Zakaz obowiązuje też w internecie.

Wybory samorządowe odbywają się w niedzielę w godzinach od 7 do 21. Cisza wyborcza rozpoczyna się na 24 godziny przed dniem głosowania i trwa do jego zakończenia. Jeśli żadna z obwodowych komisji wyborczych nie przedłuży głosowania, cisza wyborcza zakończy się o godz. 21.

Głosowanie może zostać przedłużone w wyniku nadzwyczajnych wydarzeń, czyli np. powodzi, zalania lokalu wyborczego, katastrofy budowlanej, komunikacyjnej czy konieczności dodrukowania kart do głosowania. Chodzi o przeszkody, które utrudniają bądź paraliżują pracę obwodowej komisji wyborczej i wykluczają lub w poważnym stopniu ograniczają dotarcie wyborców do lokalu wyborczego.

Ciszę wyborczą narusza każdy element czynnej agitacji wyborczej, czyli publicznego nakłaniania lub zachęcania do głosowania w określony sposób. Jak wskazuje Państwowa Komisja Wyborcza, nie wolno zwoływać zgromadzeń, organizować pochodów i manifestacji, wygłaszać przemówień, czy rozpowszechniać materiałów wyborczych. Plakaty rozwieszone przed rozpoczęciem ciszy wyborczej nie muszą być zrywane. Nie wolno jednak jeździć pojazdami oklejonymi plakatami wyborczymi, oklejony pojazd może natomiast stać. Agitować nie wolno także w internecie.

Komisja podkreśla, że zabroniona jest także agitacja w lokalu wyborczym polegająca m.in. na eksponowaniu symboli, znaków i napisów kojarzonych z kandydatami i komitetami wyborczymi.

Za złamanie zakazu agitacji wyborczej grozi grzywna.

Najwyższa grzywna: od 500 tys. zł do 1 mln zł grozi za publikację sondaży w czasie ciszy wyborczej. Chodzi zarówno o sondaże przedwyborcze dotyczące przewidywanych zachowań wyborców, wyników wyborów, jak i sondaże prowadzone w dniu głosowania.

PKW zaznacza jednocześnie, że o tym, czy coś stanowi złamanie zakazu agitacji wyborczej, mogą decydować tylko organy ścigania i sądy, a wyborca, który uzna, że naruszono ciszę wyborczą, powinien to zgłosić bezpośrednio policji lub do prokuratury.

Konferencje Państwowej Komisji Wyborczej

W dniu wyborów PKW zaplanowała cztery konferencje. Pierwsza komisja wyborcza odbyła się o godzinie 10.

Następnie w ciągu dnia PKW dwukrotnie podaje informację o frekwencji: o godz. 13.30 stan na godz. 12, a godz. 18.30 - stan na godz. 17.00.

Kolejna konferencja prasowa odbędzie się już po zakończeniu głosowania, o godz. 21.30. Wówczas PKW poda informację o zamknięciu lokali wyborczych i ewentualnych incydentach.

Po zakończeniu ciszy wyborczej stacje TVP, TVN i Polsat podadzą szacunkowe wyniki wyborów oparte na badaniu exit poll, czyli na odpowiedziach udzielanych przez wyborców po wyjściu z lokalu wyborczego.

Będą to informacje o procentowym poparciu dla ogólnopolskich komitetów wyborczych w skali całego kraju, frekwencji wyborczej oraz wynikach poszczególnych kandydatów na prezydentów w 10 miastach Polski: Warszawie, Krakowie, Łodzi, Wrocławiu, Poznaniu, Katowicach, Lublinie, Gdańsku, Białymstoku i Kielcach. Badanie przeprowadzi firma Ipsos przed 1160 losowo wybranymi lokalami wyborczymi.

Cząstkowe, nieoficjalne wyniki wyborów PKW będzie podawała na konferencjach w kolejnych dniach. Na poniedziałek zaplanowano trzy konferencje: o godz. 6, 12 i 18. We wtorek i środę - na godz. 15.

Protokoły z wynikami wyborów w swoich siedzibach będą wywieszały komisje obwodowe i terytorialne: gminne, miejskie, powiatowe i wojewódzkie. Informacje o cząstkowych wynikach wyborów będą się także pojawiały na stronie internetowej PKW na podstronie: wizualizacja wyborów samorządowych.

Druga tura wyborów wójta, burmistrza, prezydenta miasta - 4 listopada - odbędzie się tam, gdzie w niedzielnym głosowaniu żaden z kandydatów nie zdobył ponad połowy głosów.

IAR/PAP/agkm