Dalia Grybauskaite do Polski przyjechała w czwartek. W trakcie dwudniowej wizyty ma w Warszawie spotkać się m.in. z prezydentem Andrzejem Dudą i premierem Mateuszem Morawieckim, a następnie w Lublinie odwiedzić dowództwo brygady litewsko-polsko-ukraińskiej. Główne tematy rozmów dotyczą bezpieczeństwa i energetyki, a w następstwie zacieśnienia współpracy na polu energetycznym.
Prezydent: Polska i Litwa zdecydowanie przeciwne Nord Stream 2
Budowa elektrowni jądrowej
- To nie dziwi. Litwa energetykę definiuje przede wszystkim przez pryzmat bezpieczeństwa. Chce energetycznie uniezależnić się od Rosji, bo dziś, tak jak pozostałe państwa bałtyckie, funkcjonuje w tzw. pierścieniu przesyłowym Brell, który jest zarządzany właśnie przez Federację Rosyjską. W tej kwestii wykazuje bardzo dużą determinację w dążeniu do synchronizacji, czyli połączenia sieci elektroenergetycznych z europejskim systemem – mówi Kinga Raś.
O coraz bliższej współpracy energetycznej Polski i Litwy wspomina także Maciej Zaniewicz z portalu Energetyka24.com. – Właśnie w związku z zacieśnieniem relacji na tym polu obu krajów do Polski przyjechała Dalia Grybauskaite. Synchronizacja państw bałtyckich z systemem europejskim to jedno, a drugą rzeczą jest budowa elektrowni jądrowej w Ostrowcu na Białorusi. Obiekt powstaje kilkadziesiąt kilometrów od stolicy Litwy i jest budowany mimo radykalnego sprzeciwu Litwy. Tym samym stał się elementem, który łączy nas i Litwinów. Myślę, że tu może chodzić o wsparcie Polski, aby nie kupowała prądu z tej elektrowni – uważa Maciej Zaniewicz.
Budowa torów odblokowała dialog
Jak podkreślają eksperci, relacje polsko-litewskie w ostatnim czasie uległy znacznej poprawie. – Stało się to po budowie torów kolejowych z rafinerii Orlenu w Możejkach do łotewskiego Renge – przypomina Maciej Zaniewicz. I dodaje, że to odblokowało dialog między obydwoma krajami, który obecnie toczy się głównie na płaszczyźnie bezpieczeństwa energetycznego.
- Ale chodzi też o bezpieczeństwo związane stricte z agresywną polityką Rosji. Dlatego Dalia Grybauskaite w Lublinie ma spotkać się też z ukraińskim prezydentem Petro Poroszenką, by wspólnie z głową naszego państwa porozmawiać o współpracy trójstronnej, czyli w kwestiach wojskowości i obrony Polski, Litwy i Ukrainy – zaznacza Kinga Raś.
Ministrowie obrony Polski i Litwy podpisali dokumenty ws. współpracy wojskowej
Odnosząc się zaś do relacji polsko-litewskich, przypomina o wyborach parlamentarnych na Litwie z 2016 r. – Po nich doszło do zmiany rządu, co przysłużyło się staraniom Litwy o polepszanie dialogu z naszym krajem. Zresztą przez ostatnie dwa lata mamy do czynienia z widoczną intensyfikacją stosunków obu krajów, a obecna wizyta Dalii Grybauskaite tylko to potwierdza – podkreśla Kinga Raś.
Bez tematu Polaków na Litwie
Jak natomiast spotkanie litewskiej prezydent z m.in. Andrzejem Dudą odbierają media na Litwie?
- W publikacjach podkreśla się, że jest to ostatnia wizyta Dalii Grybauskaite w Polsce jako prezydent Litwy. W maju odbędą się wybory prezydenckie, więc wizyta w Polsce może być traktowana jako pewnego rodzaju zamknięcie pewnych spraw – mówi Kamil Zalewski, korespondent Polskiego Radia na Litwie. - Jak napisał portal 15min.lt, "strategiczne partnerstwo" zamieniło się w "strategiczne napięcie", a wszystko przez brak rozstrzygnięcia kwestii praw mniejszości polskiej na Litwie. Dopiero aneksja Krymu ponownie zbliżyła nieco Wilno i Warszawę, a prawdziwe ocieplenie w stosunkach pomiędzy naszymi państwami obserwujemy od blisko dwóch lat – dodaje.
Jak podkreśla Kamil Zalewski, niektórzy komentatorzy na Litwie zwracają uwagę na to, że w trakcie wizyty Dalii Grybauskaite w Polsce nie będzie poruszony temat Polaków na Litwie. – Ale z drugiej strony biorą pod uwagę to, że zagrożenie ze strony rosyjskiej jest bardzo duże, stąd Polska i Litwa muszą mówić jednym głosem o tym, jak bronić tzw. przesmyku suwalskiego, bezpieczeństwa energetycznego czy ważnych projektów infrastrukturalnych, takich jak budowa drogi Via Baltica - podsumowuje korespondent Polskiego Radia.
bb