Prezydent Wołodymyr Zełenski w sobotę rozmawiał m.in. z prezydentem Andrzejem Dudą, premierem Mateuszem Morawieckim oraz marszałkiem Senatu Stanisławem Karczewskim. 1 września w Warszawie wziął udział w obchodach 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej.
Sam prezydent Wołodymyr Zełenski ocenił następnie na portalu społecznościowym Facebook, że wizyta w Polsce była przełomowa.
W polskich mediach zwrócono uwagę na słowa prezydenta na temat ekshumacji podczas jego wystąpienia w Warszawie. - "Gotów jestem do odblokowania pozwoleń na prace poszukiwawcze na Ukrainie, a strona polska uporządkuje ukraińskie miejsca pamięci w Polsce" - oświadczył.
Dr Łukasz Jasina z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych zauważył, że w relacjach z Ukrainą mamy kilka grup problemów do rozwiązania i jedną z nich są kwestie związane z historią, a podczas wizyty doszło do kilku bardzo ważnych wydarzeń.
Deklaracja dobrych intencji
Jak zaznaczył ekspert PISM, prezydent Ukrainy zaproponował budowę pomnika polsko-ukraińskich ofiar w lokalizacji przygranicznej i wyraził gotowość odblokowania prac poszukiwawczych, ekshumacyjnych. W Polsce, jak zastrzegł ekspert, zostało to odczytane być może zbyt optymistycznie - bo było to na razie przedstawienie intencji, jeszcze te prace (jak na razie) nie zostały odblokowane, w zamian za to Polska musiałaby przywrócić zdewastowane legalne upamiętnienia ukraińskie na terytorium Polski.
- Co ważne, zmienił się styl mówienia o historii. Otoczenie prezydenta Wołodymyra Zełenskiego to nie są osoby w rodzaju obecnego szefa IPN Wołodymyra Wiatrowycza, dla których ta kwestia jest absolutnie priorytetowa – dodał.
Czy przełom nastąpi? – Choć jestem optymistą – muszę powiedzieć ”zobaczymy” – stwierdził nasz rozmówca.
Inne ustalenia: ważna umowa gazowa
Łukasz Jasina zauważył, że za to w pozostałych sprawach w relacjach Polski i Ukrainy mamy już teraz pewne przełomy. Chodzi o energetykę i bezpieczeństwo.
- Podpisano umowę dotyczącą działań energetycznych. To ogromny przełom, bo Ukraina dołącza się do Polski w budowie polskiego hubu gazowego i energetycznego – dodał. Przypomniał, że Polska, Ukraina i USA podpisały w sobotę memorandum na rzecz współpracy we wzmocnieniu regionalnego bezpieczeństwa dostaw gazu.
- Polska i Ukraina negocjują tę kwestię od bardzo dawna – a brakuje tak naprawdę około 110 km łącznika gazociągu na Ukrainie - od granicy do magazynów gazu – zaznaczył ekspert.
Po drugie, jak ocenia dr Jasina, powstała swego rodzaju kwadryga – polsko-białorusko-ukraińsko-amerykańska w kwestii bezpieczeństwa w Europie. Ten kwartet spotkał się w Warszawie z udziałem doradcy USA ds. bezpieczeństwa w Warszawie. W spotkaniu wzięli udział oprócz Johna Boltona dyrektor Biura Bezpieczeństwa Narodowego Paweł Soloch, sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy Ołeksandr Daniluk, sekretarz Państwowej Rady Bezpieczeństwa Republiki Białorusi Stanisław Zaś.
Zdaniem eksperta PISM, ta konfiguracja pokazuje, ze Ukraina chce polskiego wsparcia w relacjach ze Stanami Zjednoczonymi i uważa Polskę za bardzo ważnego partnera.
Kolejna przełomowa rzecz, jak podkreślił ekspert PISM, to niezwykle mocne poparcie wyrażone przez prezydenta Andrzeja Dudę podczas przemówienia w Warszawie dla sojuszników ukraińskich i praw Ukrainy do Donbasu i Krymu. Po tym przemówieniu nikt na Ukrainie nie może mieć innego zdania niż takie, że Polska stoi murem za Ukrainą i ją wspiera – ocenił nasz rozmówca.
Dr Jasina dodał, że widać wyraźnie sympatię, ”chemię” między prezydentem Polski i nowym prezydentem Ukrainy, czego za poprzedniego prezydenta nie zauważano.
Szykuje się zmiana na stanowisku szefa IPN Ukrainy
Według oceny wielu obserwatorów sceny politycznej Ukrainy, za dotychczasowe stanowisko Ukrainy w kwestiach historycznych w relacjach polsko-ukraińskich odpowiada w dużej mierze prezes ukraińskiego IPN-u Wołodymyr Wiatrowycz
- Tuż przed wizytą Zełenskiego na Ukrainie powołano nowy rząd – i polityczne realia wskazywałyby na to, że Wołodymyr Wiatrowycz raczej nie pozostanie dłużej szefem Instytutu Pamięci Narodowej Ukrainy – zauważa Łukasz Jasina.
Wielu ekspertów w Polsce zgadzało się co do tego, że Wołodymyr Wiatrowycz nie przejawiał chęci do dialogu w kwestiach historycznych dotyczących Polski.
***
Z dr. Łukaszem Jasiną rozmawiała Agnieszka Marcela Kamińska, PolskieRadio24.pl