Polska i państwa regionu bardzo dobrze rozumieją zagrożenie ze strony Rosji i jego możliwe konsekwencje. Warszawa ostrzegała przed rosyjskim zagrożeniem od dawna. I elity polityczne, i społeczeństwo mają jasność co do tego, że w żywotnym interesie Polski jest obrona Ukrainy przed rosyjską agresją.
Wzmocnienie relacji ze Stanami Zjednoczonymi to olbrzymia szansa, zarówno jeśli chodzi o wzmocnienie bezpieczeństwa, jak i współpracę energetyczną i gospodarczą, a także wspólne inicjatywy dyplomatyczne. W roli regionalnego lidera, jeśli chodzi o bezpieczeństwo i przeciwstawienie się Rosji, zawiodły Niemcy, co sprawia, że znaczenie Polski w perspektywie Waszyngtonu znacznie wzrosło.
Polscy i amerykańscy urzędnicy spotykali się wielokrotnie od czasu inwazji Rosji na Ukrainę. W związku z agresją Rosji na Ukrainę relacje Polski i Stanów Zjednoczonych uległy bardzo dużej intensyfikacji. Wiąże się to z tym, że USA i Polska koordynują działania w zakresie pomocy dla Ukrainy, działają w imię tych samych interesów na forach dyplomatycznych, współorganizują inicjatywy obronne. Polska pełni rolę hubu, jeśli chodzi o transport pomocy dla Ukrainy. W Polsce znalazło choćby tymczasowe schronienie kilka milionów uchodźców z Ukrainy.
Punkty zwrotne: inwazja Rosji na Ukrainę i wizyta Joe Bidena
21 stycznia 2021 roku Joe Biden objął urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych. Odwiedził Polskę, Rzeszów i Warszawę rok później, po wybuchu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, w marcu 2022 roku. To wydarzenie okazało się momentem zwrotnym w relacjach administracji Bidena i rządu w Warszawie. Od tego czasu relacje polsko-amerykańskie są coraz lepsze.
21-22 lutego Joe Biden odwiedzi Polskę ponownie i weźmie udział w szczycie Bukaresztańskiej Dziewiątki, czyli spotkaniu państw wschodniej flanki NATO, który w tym czasie będzie miał miejsce w Warszawie. Na 21 lutego planowane jest przemówienie prezydenta USA w Arkadach Kubickiego w Warszawie.
Prezydenci kontaktowali się ze sobą w międzyczasie, między innymi 8 czerwca 2022 w sprawie odbytego wówczas szczytu Bukareszteńskiej Dziewiątki i zbliżającego się wtedy szczytu NATO w Madrycie ( 28-30 czerwca 2022 roku).
15 listopada prezydent USA rozmawiał z polskim odpowiednikiem, składając mu kondolencje z powodu ofiar śmiertelnych we wschodniej Polsce w rezultacie wybuchu przy granicy z Ukrainą.
Na początku lutego w Waszyngtonie przebywał szef Biura Polityki Międzynarodowej Kancelarii Prezydenta RP. W Polsce z kolei gościł w połowie lutego sekretarz bezpieczeństwa krajowego USA Alejandro Mayorkas.
Intensywne były kontakty przedstawicieli innych resortów, m.in. resortów obrony, dyplomacji. Waszyngton odwiedzali w ciągu ostatniego roku szef MON Mariusz Błaszczak, czy szef sztabu gen. Rajmund T. Andrzejczak. W Polsce gościł sekretarz obrony USA Lloyd Austin. To tylko nieliczne przykłady z długiej listy. Urzędnicy różnych resortów spotykają się także w ramach spotkań instytucji i gremiów międzynarodowych.
Kwestie zbrojeniowe
Kluczowym aspektem współpracy w zakresie bezpieczeństwa jest obecność wojsk amerykańskich w Polsce, jest ich obecnie około 10-11 tysięcy. W czasie szczytu NATO w Madrycie Joe Biden postanowił, że w Polsce powstanie stałe dowództwo V korpusu armii USA.
Coraz bardziej rozwija się współpraca z USA w kwestii dostaw uzbrojenia - dotyczy to choćby kontraktów w zakresie systemów Patriot, samolotów F-35, systemów HIMARS i czołgów Abrams.
W 2018 roku podpisany był kontrakt na zakup systemów Patriot w ramach systemu obrony powietrznej Wisła. To umowa o wartości 4,75 mld dolarów.
31 stycznia 2020 roku podpisano umowę dotyczącą kupna 32 samolotów piątej generacji, F-35. Jej wartość to 4,6 mld dolarów.
7 lutego br. Pentagon zgodził się na sprzedaż Polsce prawie 500 wyrzutni HIMARS wraz z amunicją za 10 mld dolarów. O zgodzie Pentagonu poinformowała agencja Defense Security Cooperation Agency (DSCA). Zamówienie obejmowałoby około blisko 500 zestawów do ładowania wyrzutni, a także m.in. 45 rakiet ATACMS o zasięgu 300 km.
Wcześniej, w 2019 roku, Polska zawarła umowę w sprawie zakupie dywizjonu artylerii rakietowej HIMARS za 414 mln dolarów.
W połowie roku zawarto kontrakt na zakup 250 czołgów Abrams najnowszej generacji w wersji SEPv3.
Na początku stycznia minister obrony poinformowało o tym, że podpisano umowę na dostawę 116 czołgów Abrams w starszej wersji. Wartość umowy to ok. 1,4 mld USD netto, ale blisko 200 mln dolarów w ramach wsparcia dla Polski pokryją Stany Zjednoczone.
We wrześniu 2022 roku MON złożył do rządu USA zapytanie ofertowe dotyczące śmigłówców AH-64 Apache.
Współpraca energetyczna w dziedzinie energetyki jądrowej, LNG
Ważnym filarem amerykańskich relacji jest współpraca energetyczna. Amerykanie mają być partnerem Polski w budowie elektrowni jądrowej
W październiku 2022 rząd Polski poinformował o wyborze amerykańskiej firmy Westinghouse jako partnera w budowie elektrowni jądrowej. Warszawa ogłosiła także, żę partnerem drugiej elektrowni może być południowokoreański koncern KHNP.
25 stycznia tego roku PKN Orlen podpisał 20-letni kontrakt na dostawę gazu LNG z firmą Sempra Infrastructure. Zakłada on, że do Polski dostarczane będzie milion ton tego gazu rocznie, pierwsze dostawy planowane są na 2027 rok.
Wliczając nową umowę, kontrakty PKN Orlen z dostawcami z USA wynoszą do 8 milionów ton rocznie.
1 grudnia 2022 roku, przy okazji odbioru 200. dostawy w gazoporcie im. Lecha Kaczyńskiego PGNiG Grupa Orlen poinformowała, że biorąc pod uwagę okres od uruchomienia terminala w 2015/2016 roku, najważniejszym importerem LNG jest Katar. Z tego państwa odebraliśmy wówczas 110 dostaw, z USA 72, z Norwegii 13, z Nigerii 3, a z Trynidadu i Tobago - 2
PGNiG Grupa Orlen zakomunikowała wówczas, że w następnych lata w związku z umowami długoterminowymi, na pierwsze miejsce wysuną się dostawy ze Stanów Zjednoczonych.
Już w ubiegłym roku najwięcej, - 36 dostaw na 58 zrealizowanych pochodziło z USA, na drugiej pozycji był Katar z 18 dostawami.
Perspektywy rozwoju inwestycji
Dla Polski bardzo ważne są amerykańskie inwestycje, zlecenia dla przemysłu zbrojeniowego, kluczowe byłoby wsparcie w zakresie nowych technologii.
Chodzi bowiem o wzmocnienie potencjału gospodarczego, przemysłowego, technologicznego Polski, wspomożenie jej rozwoju.
W rocznicę swojej nominacji w styczniu tego roku ambasador USA Marek Brzeziński mówił mediom, że „w kolejnych latach można się spodziewać kolejnych spektakularnych inwestycji amerykańskich”. - Google zainwestowało około 1 mld dolarów, kupując biurowiec Warsaw Hub w Warszawie. Inwestują tutaj również m.in. Microsoft, Youtube, Palantir Technologies. Są to marki, które chciałby mieć u siebie każdy stan USA. Równie spektakularnych amerykańskich inwestycji w Polsce można spodziewać się także w kolejnych latach. Nie będę zdradzał szczegółów, ale możecie być przekonani, że tak się stanie” - mówił w styczniu w wywiadzie dla Polskiej Agencji Prasowej.
***
Agnieszka Marcela Kamińska, PolskieRadio24.pl