Kilkadziesiąt osób uczestniczyło w zorganizowanej z inicjatywy Stowarzyszenia Drugie Pokolenie - Potomkowie Ocalałych z Holokaustu uroczystości. Miała ona upamiętnić Żydów wywiezionych z Warszawy do Treblinki w 1942 roku. Przybył na nią także były premier Tadeusz Mazowiecki. Cieszył się, że na apel, aby się spotkać przy pomniku Umschlagplatz i pamiętać o tej dacie, zareagowało spontanicznie tak wiele osób. Podkreślił, że jest wyjątkowo smutny dzień, początku zagłady Żydów warszawskich.
Na uroczystość przybyły osoby, dla których 22 lipca kojarzy się z rodzinną tragedią - wśród nich był Menachem Jankower. Wspominał, że jako niemowlę został wyprowadzony z getta ale jego cała rodzina pojechała do Treblinki.
Na uroczystość przyszli też mieszkańcy stolicy, którzy nie są Żydami. Podkreślali, że 22 lipca 1942 roku to data ważna nie tylko dla Żydów ale wszystkich Warszawiaków, bo przecież ludność przedwojennej Warszawy w jednej trzeciej stanowili właśnie Żydzi. Dlatego ta data powinna być pamięta tak samo mocno jak dzień wybuchu powstania w getcie czy powstania warszawskiego.
Przez Umschlagplatz przeszło do hitlerowskich obozów Zagłady blisko 300 tysięcy Żydów. Wywózki trwały do pierwszych dni września. Osoby chore i w podeszłym wieku najczęściej zabijano na miejscu, ci, którzy posiadali "dobre" dokumenty, przez jakiś czas mogli pozostać jeszcze w getcie. Akcję wysiedleńczą przeprowadzały, obok SS, jednostki pomocnicze złożone z Litwinów, Ukraińców i Łotyszy.
W ciągu dwóch miesięcy trwania akcji ponad 254 tysięcy osób wywieziono do obozu zagłady w Treblince, 11 tysięcy skierowano do obozów pracy, na miejscu rozstrzelano około 6 tysięcy. W getcie legalnie pozostało 35 tysięcy Żydów, którzy pracowali w tak zwanych szopach. Warszawskie getto Niemcy całkowicie zniszczyli na początku lata 1943 roku.
tk