Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PAP
Martin Ruszkiewicz 21.09.2012

ABW musi ujawnić statystyki podsłuchów

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego powinna udzielić informacji o liczbie stosowanych kontroli operacyjnych, m.in. podsłuchów - wynika z orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Wolontariuszem Fundacji Court Watch Polska może zostać każda osoba pełnoletnia.Wolontariuszem Fundacji Court Watch Polska może zostać każda osoba pełnoletnia.Glow Images/East News

NSA oddalił skargę Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który w marcu nakazał Agencji ujawnienie statystyk o liczbie kontroli operacyjnych stosowanych w latach 2002-2009, czego domagała się Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Agencja ma też zwrócić HFPC koszty postępowania. Orzeczenie NSA jest prawomocne i niezaskarżalne.

W marcu sąd pierwszej instancji uchylił zeszłoroczne decyzje szefa ABW - wydaną najpierw w sierpniu 2011 r., a potem podtrzymaną w październiku. Agencja - zarówno w swej odmowie skierowanej do HFPC, jak i podczas piątkowej rozprawy przed NSA - wskazywała, że choć prokurator generalny ujawnia Sejmowi ogólne statystyki kontroli operacyjnej wszystkich służb specjalnych, to nie oznacza, że każda służba może teraz ujawniać swoje dane w tej sprawie. Zdaniem ABW informację jawną stanowi tylko łączne zestawienie takich danych, obejmujących wszystkie służby.

Ani WSA, ani NSA nie podzieliły tej argumentacji.

- To, że ustawodawca decyduje się na dodatkowe formy urzędowego upublicznienia informacji, nie zwalnia organów z obowiązku udzielania informacji publicznej na wniosek zainteresowanego podmiotu - argumentowała w ustnym uzasadnieniu piątkowego wyroku NSA sędzia Małgorzata Jaśkowska. Zwracała też uwagę, że przepis, na który powoływała się Agencja, dotyczy innego podmiotu (prokuratora generalnego, a nie ABW) i innego przedmiotu (liczby osób objętych kontrolą operacyjną, a nie liczby wniosków o nią).

Ponadto - zwracał uwagę NSA - choć ABW twierdziła, że ujawnienie statystyk może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa, to nie uargumentowała tego stanowiska.

Spór z CBA

W sprawie ujawnienia danych statystycznych o kontrolach operacyjnych przed sądami administracyjnymi toczył się już jeden proces między HFPC a ABW. Początkowo bowiem - w 2009 r. - Agencja nie uznała żądanych danych za informację publiczną i w ogóle odmówiła wydania decyzji administracyjnej. Sądy administracyjne nie podzieliły tej interpretacji i zwróciły sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ABW w trybie ustawy o informacji publicznej.

Podobny spór od blisko trzech lat toczy się także pomiędzy Fundacją Helsińską a CBA. Na początku lutego WSA orzekł, że także Biuro powinno ujawnić dane o liczbie stosowanych kontroli operacyjnych.

Z przedstawionych parlamentowi przez prokuratora generalnego łącznych danych za 2011 r. wynika, że wszystkie uprawnione organy (policja, ABW, CBA, Straż Graniczna, Żandarmeria Wojskowa i Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej) skierowały wnioski o podsłuchy, przeglądanie sms-ów i mms-ów łącznie wobec 5188 osób (rok wcześniej było ich 6723). Prokurator nie wyraził zgody na wnioski o taką kontrolę wobec 286 osób (w 2010 r. - 218). Sąd zarządził kontrole wobec 4863 osób, a odmówił jej wobec 39 osób (w 2010 r. odpowiednio 6453 i 52 osoby). Z danych prokuratury wynika, że większość wniosków - ok. 80 proc. - składa policja. Zgodnie z ustawą roczna informacja PG powinna być przedstawiona Sejmowi i Senatowi do 30 czerwca roku następnego.

Zobacz galerię - Dzień na zdjęciach >>>

PAP, mr