W poniedziałek nad ranem zmarł Tadeusz Mazowiecki - działacz opozycji demokratycznej, pierwszy niekomunistyczny szef polskiego rządu po drugiej wojnie światowej, polityk i publicysta. Miał 86 lat.
"Odszedł od nas człowiek, który w decydujących dla Polski chwilach miał odwagę być mądry" - czytamy w komunikacie opublikowanym na stronie prezydenta Bronisława Komoroswkiego.
Zmarł Tadeusz Mazowiecki>>>
Mazowiecki urodził się 18 kwietnia 1927 roku w Płocku. Po wojnie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1950 roku włączył się w działalność społeczną: przewodniczył Akademickiej Spółdzielni Wydawniczej, z której niebawem został usunięty za "klerykalizm”. Potem wstąpił do grupy skupionej wokół tygodnika "Dziś i jutro” (późniejszy PAX ), z którym zerwał w 1955 roku. Pisywał do "Po Prostu”. W październiku 1956 roku współtworzył warszawski Klub Inteligencji Katolickiej. Dwa lata później założył miesięcznik "Więź”, był jego redaktorem naczelnym do 1980 roku.
W latach 1961-1971 Mazowiecki był posłem na Sejm, wybranym jako przedstawiciel katolickich środowisk opozycyjnych. Wraz ze Stefanem Kisielewskim, Konstantym Łubieńskim, Stanisławem Stommą i Jerzym Zawieyskim stworzył w sejmie koło poselskie "Znak” . W marcu 1968 roku zredagował interpelację "Znaku” protestującą przeciwko biciu studentów przez policję i politycznym pogromom .
Zobacz serwis specjalny: MARZEC 1968>>>
W 1971 roku wniósł o powołanie komisji poselskiej do zbadania zajść na Wybrzeżu. Inicjatywa ta została udaremniona przez PZPR. W 1975 roku współorganizował protest przeciw zapisaniu w konstytucji słów o "przewodniej roli PZPR”. Współuczestniczył w opozycji demokratycznej i był z jednym z twórców kursów naukowych (latający uniwersytet).
Ambasador USA o Mazowieckim: założyciel demokratycznej Polski>>>
W sierpniu 1980 roku był jednym z inicjatorów listu intelektualistów popierającego strajkujących robotników na Wybrzeżu . Zorganizował i przewodniczył komisji ekspertów przy MKS w Stoczni Gdańskiej. Po założeniu "Tygodnika Solidarność” został jego redaktorem naczelnym . Po wprowadzeniu stanu wojennego był internowany od 13 grudnia 1981 do 23 grudnia 1982.
Zobacz serwis specjalny: STAN WOJENNY>>>
Redagował raport Solidarności: "Polska w pięć lat po sierpniu”. Stworzył podziemne pismo "21”. Był doradcą Lecha Wałęsy i Związku. Zorganizował Komitet Obywatelski. W maju i sierpniu 1988 roku uczestniczył w strajkach w Stoczni Gdańskiej .
W 1989 roku uczestniczył w przygotowaniach obrad "Okrągłego Stołu” . Przewodniczył zespołowi ds. pluralizmu związkowego, brał udział w posiedzeniach zespołu ds. reform politycznych oraz podzespołu ds. środków masowego przekazu. Był koordynatorem prac zespołów negocjacyjnych strony opozycyjnej. Ponownie został redaktorem naczelnym reaktywowanego "Tygodnika Solidarność”.
Wujec wspomina Mazowieckiego: siła spokoju i chwyt buldoga>>>
24 sierpnia 1989 roku Sejm powołał Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko Prezesa Rady Ministrów. 12 września Sejm przyjął przedstawione przez premiera założenia programowe i proponowany skład nowego rządu. W wyborach prezydenckich w listopadzie 1990 roku Mazowiecki był kandydatem ROAD i FPD. Przegrał wybory w pierwszej turze, zajmując trzecie miejsce (18 proc. głosów). Uznając za niemożliwe dalsze kierowanie rządem po atakach na jego osobę i przy malejącym poparciu społecznym, podał swój gabinet do dymisji.
Tadeusz Mazowiecki w geście zwycięstwa, gdy Sejm udzielił wotum jego rządowi (12.09.1989). Fot. PAP/Grzegorz Rogiński
2 grudnia 1990 roku na spotkaniu przedstawicieli Wojewódzkich Komitetów Wyborczych Mazowiecki zaproponował utworzenie Unii Demokratycznej . Został wybrany jej przewodniczącym. W maju 1991 roku na Zjeździe Zjednoczeniowym UD, ROAD i FPD połączyły się w jedną partię polityczną - Unię Demokratyczną. Zjazd wybrał Tadeusza Mazowieckiego przewodniczącym Unii. W kwietniu 1994 roku na Kongresie Zjednoczeniowym Unii Demokratycznej i Kongresu Liberalno-Demokratycznego Mazowiecki został wybrany przewodniczącym nowopowstałej partii - Unii Wolności. Był nim do maja 1995 roku.
Prof. Eisler o Mazowieckim: człowiek nieprzeciętny>>>
W Sejmie pierwszej kadencji był posłem z regionu poznańskiego (wybory w październiku 1991 roku). Członkiem sejmowej Komisji Obrony Narodowej, Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy Karta Praw i Wolności oraz Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Przewodniczącym komisji specjalnej do rozpatrzenia projektu ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą (tzw. Małej Konstytucji ).
W sierpniu 1992 roku Tadeusz Mazowiecki został wybrany Specjalnym Sprawozdawcą Komisji Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych z przestrzegania praw człowieka na terenie byłej Jugosławii . W lipcu 1995 roku po upadku Srebrenicy, kolejnej strefy bezpieczeństwa w Bośni, Tadeusz Mazowiecki podał się do dymisji, nie mogąc "dalej uczestniczyć w pozornym tylko procesie obrony praw ludzkich”.
Mariusz Błaszczak: Tadeusz Mazowiecki był postacią, która się wybijała>>>
W Sejmie drugiej kadencji był posłem z regionu poznańskiego (wybory 19 września 1993 r.). Członkiem sejmowej Komisji Obrony Narodowej, Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego oraz komisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw konstytucyjnych o zmianie ustawy konstytucyjnej o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
We Sejmie trzeciej kadencji był posłem z regionu krakowskiego (wybory we wrześniu 1997 r.) W Sejmie przewodniczył sejmowej Komisji Integracji Europejskiej i uczestniczył w pracach Komisji Spraw Zagranicznych. Przewodniczył delegacji Sejmu i Senatu do Parlamentarnej Komisji Wspólnej Rzeczypospolitej Polskiej i Unii Europejskiej i zarazem był współprzewodniczącym tej komisji.
We latach 2003-2009 Tadeusz Mazowiecki był członkiem Rady Zarządzającej Funduszu Powierniczego na rzecz ofiar przestępstw podlegających jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze .
HISTORIA w portalu polskieradio.pl>>>
Tadeusz Mazowiecki był doktorem honoris causa Uniwersytetów: w Leuven, Genui, Giessen, Poitiers, Exeter, Uniwersytetu Warszawskiego, Akademii Ekonomicznej w Katowicach oraz Uniwersytetu w Tuzli.
Odznaczony m.in. Orderem Orła Białego (1995), Złotym Orderem Herbu Bośni (1996), Orderem Legii Honorowej (1997), Krzyżem Średnim z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (1998).
Był autorem wielu artykułów, esejów oraz książek : "Rozdroża i wartości”, "Powrót do najprostszych pytań”, "Internowanie”, "Druga twarz Europy” oraz współautorem: "Chrześcijanie wobec praw człowieka” i "Ludzie Lasek”.
Zajrzyj na strony serwisu "Radia Wolności>>>
Laureatem wielu nagród krajowych i międzynarodowych , m.in.: Literackiej Nagrody im. Andrzeja Struga (1980) oraz nagrody za Szczególne Zasługi dla Rozwoju Stosunków Polsko-Niemieckich za rok 1993.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej postanowieniem z dnia 8 października 2010 roku powołał Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko doradcy prezydenta RP.
Tadeusz Mazowiecki miał trzech synów, siedmioro wnucząt i jednego prawnuka.
prezydent.pl, kk