Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Tomasz Owsiński 28.07.2014

Toksyczna mgła. Przerażający atak bez luf i bagnetów

Ten dramat nie przebił się do powszechnej świadomości. 31 stycznia 1915 roku armia niemiecka po raz pierwszy na świecie użyła broni chemicznej. Niedaleko Bolimowa pozycje rosyjskie zostały ostrzelane pociskami artyleryjskimi wypełnionymi bromkiem ksylitu.
Atak gazowy z użyciem chloru przeprowadzony podczas I wojny światowejAtak gazowy z użyciem chloru przeprowadzony podczas I wojny światowejwikipedia/Tartalizza

Ze względu jednak na niską temperaturę powietrza gaz ten nie parował, w związku z czym atak pod Bolimowem okazał się nieskuteczny.

Studio Reportażu i Dokumentu Polskiego Radia >>>

Niespełna pół roku później, 31 maja 1915, miał miejsce największy na wschodnim froncie atak gazowy. Wojska niemieckie, między Bolimowem a Sochaczewem, użyły przeciwko armii rosyjskiej 264 tony ciekłego chloru wypuszczonego z 12 tysięcy butli rozmieszczonych przed linią okopów rosyjskich. Ilość ta ponad dwukrotnie przewyższała ilość gazu użytą podczas ataku gazowego przeprowadzonego w kwietniu 1915 pod Ypres. O Ypres wie cały świat, a o Bolimowie prawie nikt, choć niemiecki atak gazowy pozbawił życia blisko 11 tysięcy ludzi.

Do lipca przeprowadzono jeszcze dwa ataki gazowe, z czego jeden nieudany, gdyż wiatr zepchnął gaz na pozycje niemieckie. Jak tamte zdarzenia zapisały się w pamięci świadków i uczestników tych działań?

Reportaż Krzysztofa Wyrzykowskiego "Próba apokalipsy", nagrany w 1985 roku z ostatnimi, żyjącymi świadkami wydarzeń w okolicach Bolimowa.

to/ag