– Osoba, która wykonuje umowę-zlecenie i jest to dla niej jedyny tytuł do ubezpieczeń, obowiązkowo podlega ubezpieczeniom rentowym, emerytalnemu, wypadkowemu i zdrowotnemu, a dobrowolne jest dla niej ubezpieczenie chorobowe – wyjaśnia Andrzej Radzisław z Departamentu Ubezpieczeń i Składek w centrali ZUS. – Podkreślam, że mówimy tu o osobie, dla której umowa zlecenia jest jedynym tytułem do ubezpieczeń, bo nie zawsze umowa-zlecenie powoduje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne – dodaje Andrzej Radzisław.
Obowiązek ubezpieczeniowy powstaje od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania umowy lub jej wygaśnięcia. Natomiast objęcie ubezpieczeniem chorobowym, które jest dobrowolne, następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem, a ustaje od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tego ubezpieczenia. Ubezpieczenie chorobowe ustaje również z dniem rozwiązania lub wygaśnięcia umowy-zlecenia.
Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej zleceniobiorcy ustaje po upływie 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego.
Kto i kiedy musi odprowadzać składki
Składki zawsze odprowadza zleceniodawca. Choć nie zawsze jest to konieczne. Nie trzeba tego robić w przypadku uczniów gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych i studentów. Ważny jest też poziom dochodów osiąganych w ramach umowy o pracę.
– Po pierwsze, grupa osób która z umowy-zlecenia nie podlega ubezpieczeniom, to są uczniowie i studenci do ukończenia 26. roku życia. Po drugie, umowa-zlecenie może być zawarta z osobą, która jednocześnie jest pracownikiem. Jeżeli dana osoba w innej firmie jest pracownikiem, i jej wynagrodzenie w tej firmie jest równe co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu, to ze zlecenia podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, a ubezpieczenie emerytalne i rentowe są dla niej dobrowolne – odpowiada Andrzej Radzisław z ZUS.
Umowa-zlecenie z własnym pracodawcą
W szczególnej sytuacji są osoby zatrudnione u jednego pracodawcy jednocześnie na podstawie umowy o pracę i umowy-zlecenia.
– W praktyce składki na ubezpieczenia społeczne są wówczas naliczane od zsumowanego przychodu, który ta osoba uzyskuje z umowy o pracę i umowy-zlecenia – dodaje Andrzej Radzisław.
Przy rozstrzyganiu obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy-zlecenia, nie ma znaczenia okres, na jaki umowa ta została zawarta. Istotne znaczenie ma natomiast fakt zawarcia tej umowy z własnym pracodawcą, bądź wykonywania jej na rzecz własnego pracodawcy.
Ważne!
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest ograniczona w skali roku. Roczna podstawa wymiaru na te ubezpieczenia dla zleceniobiorców, w danym roku kalendarzowym, nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. W 2013 r. ta podstawa wynosi 111 390 zł.
Kto jest płatnikiem składek
Płatnikiem składek jest zleceniodawca. Zleceniodawca – jako płatnik – jest zobowiązany obliczać, potrącać z dochodu zleceniobiorcy, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy trwania umowy-zlecenia. Ma też obowiązek złożyć za każdy miesiąc kalendarzowy komplet dokumentów rozliczeniowych.
Zasady finansowania składek
Składkę na ubezpieczenie emerytalne osoby wykonującej umowę-zlecenie finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczony (zleceniobiorca) i płatnik składek (zleceniodawca).
Składkę na ubezpieczenia rentowe finansuje:
- w wysokości 1,5% podstawy wymiaru – zleceniobiorca,
- w wysokości 6,5% podstawy wymiaru – zleceniodawca.
Składkę na ubezpieczenie chorobowe finansuje w całości, z własnych środków, sam ubezpieczony.
Składkę na ubezpieczenie wypadkowe finansuje w całości, z własnych środków, płatnik.
Więcej niż jedna umowa-zlecenie
Jeśli jest kilka umów-zleceń, to w takim przypadku nie trzeba opłacać wszystkich składek, w przypadku każdej umowy. Najważniejsze jest to pierwsze zlecenie. Choć w przypadku każdej umowy obowiązkowe jest ubezpieczenie zdrowotne.
– Osoba, która wykonuje więcej niż jedną umowę-zlecenie obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlega z jednej umowy. Natomiast z pozostałych – ubezpieczenia społeczne są dobrowolne, a obowiązkowo z tych innych podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu – podkreśla Andrzej Radzisław z Departamentu Ubezpieczeń i Składek w centrali ZUS.
Umowa-zlecenie a przebywanie na urlopie wychowawczym
Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym, która dodatkowo wykonuje pracę na podstawie umowy-zlecenia, obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu podlega jedynie z tytułu umowy-zlecenia.
Z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym nie podlega żadnym ubezpieczeniom .
Umowa-zlecenie a prawo do emerytury lub renty
Osoba uprawniona do renty lub emerytury, wykonująca jednocześnie pracę na podstawie umowy-zlecenia, z umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, i ubezpieczeniu zdrowotnemu z obu tych tytułów.
Umowa-zlecenie a prowadzenie pozarolniczej działalności
Jeżeli osoba prowadząca działalność gospodarczą wykonuje jednocześnie pracę na podstawie
umowy-zlecenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu z obu tych tytułów .
Natomiast, gdy podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z działalności (w przypadku, gdy obowiązująca daną osobę podstawa wymiaru składek z działalności jest wyższa niż podstawa wymiaru ze zlecenia), to ubezpieczenia społeczne z umowy zlecenia są dla niej dobrowolne.
Więcej informacji: http://zus.pl/pliki/poradniki/porad23.pdf
Opr. MB
