Od 1 stycznia 2009 roku o przyznanie emerytury pomostowej mogą się ubiegać dwie grupy osób.
– Po pierwsze te, które wykonywały prace w szczególnych warunkach. Są to m.in. prace pod ziemią, na wodzie, pod wodą, w powietrzu w warunkach gorącego/zimnego mikroklimatu, bardzo ciężkie prace fizyczne, prace w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego, ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym. Wśród nich wyróżniamy prace rybaków morskich, prace w powietrzu, wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy, prace garbarskie czy ciężkie prace fizycznej, czy w podziemnych kanałach ściekowych – wyjaśnia Katarzyna Kosmalska-Chyziak z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Druga grupa osób, to te które wykonywały prace o szczególnym charakterze. – Są to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób – zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Przykładowo są to prace maszynistów trakcyjnych, kierowców pojazdów uprzywilejowanych, prace operatorów żurawi wieżowych, prace członków załóg ratownictwa medycznego – dodaje Katarzyna Kosmalska-Chyziak.
Emerytura pomostowa na ogólnych zasadach
Aby osoba, która jest np. kierowcą karetki pogotowia ratunkowego mogła skorzystać z emerytury pomostowej, musi spełnić kilka warunków. Zgodnie z ustawą o emeryturach pomostowych z 19 grudnia 2008 r., o świadczenie to ubiegać się może osoba, która:
- urodziła się po roku 1948,
- ukończyła 55 lat, jeśli jest kobietą albo 60 jeśli to mężczyzna,
- udowodniła co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
- posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn,
- przed 1 stycznia 1999 roku wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienioną w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac i po 31 grudnia 2008 roku wykonywała pracę wymienioną w nowych wykazach.
– Pod pojęciem dotychczasowych przepisów należy rozumieć prace wymienione w wykazie A i B, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ustalając, czy osoba wnioskująca o emeryturę pomostową spełnia wymóg co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, ZUS sumuje okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione w starych wykazach prac, wykonywanej przed dniem 1 stycznia 2009 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz okresy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienionej w nowych wykazach, wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy, niezależnie od tego czy zatrudnienie to miało miejsce przed 1 stycznia 2009 r., czy też po tej dacie – tłumaczy Katarzyna Kosmalska-Chyziak z ZUS-u .
Warunkiem jest rozwiązanie stosunku pracy
Emerytura pomostowa przysługuje pod warunkiem rozwiązania stosunku pracy. Jeśli pracownik był zatrudniony u kilku pracodawców – w celu nabycia prawa do tej emerytury – musi rozwiązać wszystkie umowy o pracę.
Ważne!
Przyznanie emerytury pomostowej nie jest uzależnione od tego, czy osoba wnioskująca o to świadczenie była przed przejściem na emeryturę zatrudniona w ramach stosunku pracy.
Prawo do emerytury pomostowej może więc nabyć również wtedy, gdy przed zgłoszeniem wniosku prowadziła, np. pozarolniczą działalność, działalność rolniczą, a także wtedy, gdy nie była w tym czasie aktywna zawodowo.
Zawieszenie prawa do emerytury pomostowej
Warto pamiętać, że prawo do emerytury pomostowej ulegnie zawieszeniu i to bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu, jeśli osoba do niej uprawniona podejmie pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienioną w nowych wykazach prac. Z tytułu wykonywania pracy, która nie została tam wymieniona prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu na zasadach przewidzianych dla świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a zatem po przekroczeniu określonych limitów przychodu (dostępne na stronie www.zus.pl).
Powstanie i ustanie prawa do emerytury pomostowej
Prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia ostatniego z warunków wymaganych do nabycia tego prawa (np. z dniem osiągnięcia odpowiedniego wieku), o ile wniosek o przyznanie emerytury został zgłoszony najpóźniej w miesiącu, w którym warunek ten został spełniony. Osoba, która pozostaje w stosunku (stosunkach) pracy i spełnia pozostałe warunki wymagane do przyznania emerytury pomostowej, nabywa prawo do tej emerytury od następnego dnia po rozwiązaniu ostatniego stosunku pracy. Jeśli osoba ubiegająca się o emeryturę pomostową pobiera zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne, prawo do tego świadczenia może nabyć dopiero od dnia zaprzestania pobierania zasiłku lub świadczenia.
W przypadku zgłoszenia wniosku o emeryturę pomostową w miesiącach następujących po miesiącu spełnienia ostatniego z warunków wymaganych do nabycia uprawnień lub zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego bądź świadczenia rehabilitacyjnego, prawo do emerytury powstaje od pierwszego dnia miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek.
Ważne!
Emerytura pomostowa przysługuje do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, który jest ustalony indywidualnie dla kobiet i mężczyzn w zależności od daty urodzenia.
Od 1 stycznia 2013 r. wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. oraz dla kobiet urodzonych po dniu 31 grudnia 1952 r. jest podwyższany o jeden miesiąc w odniesieniu do ubezpieczonych urodzonych w tym samym kwartale – docelowo do 67 lat.
Wysokość emerytury pomostowej
Emerytura pomostowa obliczana jest poprzez podzielenie podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat, ustalone według tablicy średniego dalszego trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o przyznanie tej emerytury.
Tablicę średniego dalszego trwania życia ogłasza corocznie Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim, w formie komunikatu. Tablica ta stanowi podstawę do obliczenia emerytur ustalanych na wnioski zgłoszone od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku kalendarzowego.
Ważne!
Kwota emerytury pomostowej nie może być niższa niż kwota najniższej emerytury .
Zgodnie z tablicą średniego dalszego trwania życia obowiązującą od 1 kwietnia 2012 r. średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat wynosi 254,8 miesięcy.
Dokumentacja do wniosku o świadczenie
Prawo do emerytury pomostowej i jej wysokość ustala, w drodze decyzji, ZUS na wniosek osoby ubezpieczonej lub jej pełnomocnika złożony bezpośrednio w organie rentowym lub za pośrednictwem płatnika składek. Wniosek może być złożony także:
- za pośrednictwem przedsiębiorcy uprawnionego do wykonywania działalności pocztowej w obrocie krajowym lub zagranicznym, a w przypadku osób zamieszkałych za granicą – za pośrednictwem urzędu konsularnego,
- w formie elektronicznej, za pomocą Internetu, przez elektroniczną skrzynkę podawczą Zakładu.
Ważne!
Formularz wniosku o emeryturę pomostową znajduje się na stronie internetowej http://www.zus.pl/ .
Wniosek o emeryturę pomostową może być wycofany, ale nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji w sprawie emerytury – wycofanie wniosku jest skuteczne tylko wówczas, gdy wnioskodawca zażądał tego na piśmie lub takie żądanie zgłosił ustnie do protokołu.
Więcej informacji na ten temat na stronie internetowej ZUS-u: www.zus.pl
Opr. MB
Podstawa prawna:
Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 1998 r. nr 162, poz. 1118).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. nr 8, poz. 43).
