- Emerytury górnicze są niezwykle hojnym przywilejem i istotnym przykładem dotowania górnictwa przez państwo, czyli z kieszeni podatnika - ocenia Dawid Samoń.
Górnicy poza systemem powszechnym
Jak tłumaczy, dzieje się tak, gdyż ta grupa zawodowa nie jest objęta zreformowanym w 1999 r. systemem opartym na zasadzie zdefiniowanej składki (w którym wysokość świadczeń jest powiązana z wielkością odłożonych do czasu przejścia na emeryturę składek) – mówi Dawid Samoń.
Jak przypomina ekspert, w latach 1999 - 2005 górnicy należeli do powszechnego systemu, ale w 2005 r. wywalczyli sobie przywileje w postaci emerytur górniczych, które są finansowane kosztem reszty społeczeństwa.
W obecnym, powszechnym systemie emerytalnym, nasza emerytura będzie tak duża, jak dużo odprowadzimy składek emerytalnych. Oczywiście emerytura, co roku jest waloryzowana. Górnicy natomiast są w systemie uprzywilejowanym - też odprowadzają składki, w takiej samej wysokości jak w systemie powszechnym, ale ich emerytury nie zależą od zebranych środków. Jak wyjaśnia portalowi ekspert FOR, dostają emerytury o wiele większe. 85 proc. nowo przyznanych górnikom świadczeń emerytalnych w 2012 r. było wyższe niż 3,5 tys. zł.
W przypadku emerytur z powszechnego systemu, 85 proc. nowo przyznanych świadczeń mieści się w przedziale od 600 zł do 3 tys. zł. Ponad 30 proc. świadczeń jest nie wyższa niż 1200 zł.
- Na dodatek górnik o wiele wcześniej kończy pracę. Ponad 60 proc. emerytowanych górników ma mniej lat niż ustawowy minimalny wiek emerytalny dla mężczyzn, a ponad jedna czwarta ma nie więcej niż 54 lata.
Dla porównania, dwa razy mniej emerytów z systemu powszechnego ma mniej niż 65 lat, a tylko niecałe 2 proc. to osoby młodsze niż 54 lata – mówi Dawid Samoń.
Jak mówi ekspert, co roku dokładamy do górniczych emerytur mniej więcej tyle samo, ile wynosi składka do OFE.
- Składką do OFE politycy się zajęli, natomiast górnikami nie. Dlaczego? Bo górnicy są, co prawda małą grupą społeczną, ale za to bardzo silną – mówi ekspert FOR.
W innych krajach poradzono sobie z tym problemem.
- Bardzo dobrym przykładem jest Bułgaria, gdzie górnicy faktycznie mogą przejść wcześniej na emeryturę, ale za to płacą wyższe składki. W Niemczech górnicy będą przechodzić na emeryturę w wieku 62 lat. Zostali, jak pozostali, objęci podwyższeniem wieku emerytalnego, w przeciwieństwie do Polski. W Czechach, kraju bogatszym od Polski, górnik uprawniony jest do emerytury w wieku 63 lat – tłumaczy Dawid Samoń.
Zdaniem eksperta, tak naprawdę w Polsce powinno się powrócić do rozwiązań wypracowanych w 1999 roku. Chodzi o to by górnicy znaleźli się znowu w systemie powszechnym i by obowiązywały ich takie same zasady jak większości Polaków. Przy czym wcale nie jest powiedziane, że górnik musi pracować do 67 roku życia.
- Trzeba sobie zdać sprawę, że w obecnych czasach życie zawodowe się wydłuża i górnik po 20 czy 25 latach pracy pod ziemią powinien się przekwalifikować – mówi ekspert.
Arkadiusz Ekiert