Szefczovicz jest współtwórcą uruchomionej w 2016 r. unijnej inicjatywy dotyczącej transformacji regionów górniczych Coal Regions in Transition (CRiT). Uruchomiono ją jako platformę wsparcia, zapewniającą m.in. wymianę doświadczeń i wsparcie eksperckie dla projektów finansowanych z dotychczasowych środków. Obecnie trwają zabiegi o przypisanie w nowym budżecie UE do CRiT specjalnych funduszy.
Wystąpienie Szefczovicza, uczestniczącego tego dnia – obok m.in. prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa - w otwarciu nowego terminala gazowego w Luizjanie, odtworzono podczas sesji katowickiego kongresu poświęconej transformacji regionów górniczych.
Europę czeka zielona zmiana
Komisarz ds. unii energetycznej przypomniał, że w grudniu ub. roku prezentował na konferencji klimatycznej COP24 w Katowicach długoterminową wizję strategiczną Unii Europejskiej dla neutralnej klimatycznie gospodarki i niskowęglowego społeczeństwa, tzw. strategię 2050. Zastrzegł, że daje ona różne możliwości wyborów technologicznych, aby osiągnąć ten cel w sposób efektywny kosztowo i sprawiedliwy społecznie.
„Dyskusja odnośnie strategii 2050 wciąż trwa, ale jest oczywiste, że zmiana dla naszej gospodarki będzie głęboka, łącznie z ciężkim przemysłem, transportem i rolnictwem. Również pewne jest, że zielona zmiana jest możliwa i ona może przynieść liczne szanse dla węgla i regionów z nim związanych, które przez wieki były podstawą naszej gospodarki” - mówił Szefczovicz.
„Zielona” zmiana musi być sprawiedliwa i akceptowalna społecznie
Komisarz zastrzegł, że trzeba zapewnić, by zielona przemiana we wszystkich regionach była sprawiedliwa i akceptowana społecznie, a także, by została przeprowadzona w duchu włączenia i solidarności. „To kluczowe, aby zapobiec pogłębianiu społecznych i regionalnych różnic, ubóstwu i depopulacji regionów” - podkreślił. „Żaden z tych regionów węglowych nie może zostać pozostawiony sam sobie” - dodał.
Węgiel wciąż ważnym surowcem w energetyce
Zaznaczył, że choć skala zmian będzie olbrzymia, węgiel wciąż pozostaje ważnym źródłem energii i podstawą działalności gospodarczej w Europie – dla 12 państw członkowskich i 41 regionów; tylko Polska ma w branży ok. 100 tys. miejsc pracy. Jednocześnie węgiel tworzy 17 proc. całego miksu energetycznego UE i zapewnia 20 proc. produkcji elektryczności.
W tym kontekście Szefczovicz wskazał na inicjatywę CRiT, której – jak zaznaczył - podstawowym celem jest pomoc regionom górniczym w procesie przekształcania gospodarek, tworzenia nowych, czystych miejsc pracy i podnoszenia jakości życia. Zaznaczył, że mimo krótkiego czasu funkcjonowania, inicjatywa już zaczęła przynosić efekty 13 regionom z sześciu państw członkowskich.
Budżet europejski przewiduje fundusze na przejście do czystej energii
Szefczovicz zastrzegł, że inwestycje związane z przekształceniami energetycznymi muszą mieć charakter długoterminowy. Wskazał, że w tym kontekście w projekcie przyszłego budżetu unijnego założono wydanie 20 proc. jego środków na jego cele klimatyczne, w tym przejście do czystej energii. Ocenił, że Polska ma szanse na znaczną część tych funduszy.
Komisarz podkreślił, że szczegółowe ramy finansowe w tym zakresie, w tym finansowanie inicjatywy CRIT, będą przedmiotem pracy już nowej Komisji Europejskiej i następnego Parlamentu Europejskiego. „I to jest jeszcze jeden powód, aby uczestniczyć w wyborach europejskich. Kraje z naszego regionu wymagają silnej reprezentacji w Parlamencie Europejskim” - zaakcentował.
Szefczovicz podziękował też Jerzemu Buzkowi, który jako przewodniczący komisji przemysłu, badań naukowych i energii (ITRE) w Parlamencie Europejskim przeforsował poparcie przez PE przeznaczenia kwoty 4,8 mld euro na zaproponowany Fundusz Sprawiedliwej Transformacji dla regionów górniczych – pod kątem finansowania przedsięwzięć CRiT.
PAP, jk