100 lat temu Polska w sposób symboliczny objęła odcinek wybrzeża Morza Bałtyckiego, który przyznał jej Traktat Wersalski. Podpisany on został w 1919 roku, ale gen. Józef Haller i jego żołnierze dokonali zaślubin dopiero w styczniu 1920 roku. Jakie były reakcje na wejście wojsk polskich ze strony ludności niemieckiej?
– Trzeba pamiętać, że końcówka 1919 roku była niezwykle dramatyczna na wybrzeżu. Niemcy byli ze zmian bardzo niezadowoleni. Nastąpił ogromny wybuch przemocy ze strony różnego rodzaju formacji militarnych i quasi-militarnych, oraz miejscowej administracji. Istniała obawa, że zanim Traktat Wersalski zostanie wprowadzony, Pomorze zostanie ogołocone z majątku. Ponadto, trzeba było przygotować całą operację zakończenia funkcjonowania państwa, które tu funkcjonowało od 150 lat i przygotować wejście nowego, z nowymi strukturami. Nigdzie wcześniej tego nie przećwiczono i nikt nie wiedział jak to zrobić – mówi historyk prof. Cezary Olbracht-Prondzyński.
– Niemcy traktowali to jako totalną klęskę. Nieraz opuszczaniu tych terenów przez wojska pruskie towarzyszyło bicie dzwonów żałobnych. Jednakże, już wtedy pojawiały się zapowiedzi: "jeszcze tu wrócimy!", co 20 lat później okazało się, niestety, prawdą – dodaje historyk dr Krzysztof Korda.
W drugiej części programu rozmawialiśmy o bilansie rządów II RP na ziemi pomorskiej w latach 1920-1939. Jakie błędy popełniała administracja polska, a z czego możemy być dumni? Jak przebiegał proces przyciągania do polskości ludności kaszubskiej i mieszkańców Powiśla? Jakie zachowania dominowały wśród miejscowych Niemców. Jak wszystkie te procesy i tendencje odbiły się na wydarzeniach z września 1939 na ziemi pomorskiej?
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Piotr Semka
Goście: prof. Cezary Olbracht-Prondzyński (socjolog, antropolog, historyk), dr Krzysztof Korda (historyk), Daniel Sieczkowski (Instytut Pamięci Narodowej)
Data emisji: 6.02.2020
Godzina emisji: 21.09
ml