Bywało, że biskupów Rzymu zmuszano do odejścia. Ponoć pierwsza abdykacja papieża nastąpiła wskutek zesłania do kamieniołomów…
Działo się to w III wieku. Poncjan, biskup Rzymu, wraz z innymi przywódcami Kościoła, został wygnany przez cesarza Maksymina Traka na Sardynię. Tam, jeśli można tak to określić, abdykował. - Zrezygnował, by można było wybrać następcę - tłumaczył w Dwójce o. dr Arkadiusz Smagacz. Prawdopodobnie był to pierwszy biskup Rzymu, który zrzekł się urzędu. Wcześniejsze historie – jak ta o Klemensie I, który również został wygnany z Wiecznego Miasta, zesłany do Pontu, gdzie parę lat później zginął – są na poły legendarne i nie mówią o świadomej rezygnacji z Piotrowego tronu.
Historia Kościoła zna przypadki, kiedy to papież musiał ustąpić z urzędu pod naciskiem władzy świeckiej. Czy tak było również z abdykacją Celestyna V? Wiadomo, że Celestyn – skromny, oddany życiu duchowemu zakonnik – chciał oddalić się na pewien czas na modlitwę w odosobnieniu i na ten okres przekazać władzę papieską kardynałom. Ci uznali jednak, że nie może być tak, że papież zwalnia się z obowiązków i przekazuje władzę komuś innemu. 13 grudnia 1294 roku Celestyn V ogłosił zatem decyzję o abdykacji.
Według o. dra Arkadiusza Smagacza pewne decyzje Celestyna V mogą dowodzić wpływów Karola II Andegawena - władcy, któremu zależało na podporządkowaniu sobie papieża. Jednak nie wynika z tego, by cesarz wpłynął na decyzję o abdykacji. Z kolei prof. Elżbieta Jastrzębowska przypomniała, że było wówczas kilku kardynałów, którzy naciskali, by papież abdykował...
Od lewej: papież Celestyn V, papież Benedykt XVI i papież Grzegorz XII
Rezygnacja Benedykta XVI z pełnienia posługi papieskiej porównywana jest z tą sprzed 700 lat - Celestyna V. Na Grzegorzu XII rezygnację wymusił Sobór w Konstancji. Ale bywało i tak, jak z papieżem Benedyktem IX, który aż trzy razy tracił kontrolę nad Rzymem. W czasach wielkiej schizmy zachodniej Kościoła natomiast bywało nawet trzech papieży jednocześnie. I byli zmuszani do abdykacji…
Zapraszamy do wysłuchania audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub Ludzi Ciekawych Wszystkiego".
